.
Απόσπασμα από έκθεση καταπέλτη γιά τις τραγικές συνθήκες των Ελλήνων που εκτοπίσθηκαν στην Σεβάστεια και την περιοχή της, τού Theda Phelps, υπαλλήλου τής Επιτροπής Βοηθείας τής Εγγύς Ανατολής.
……….«Με έστειλαν στην Σεβάστεια τον Οκτώβριο τού 1921. Εκεί συνάντησα μία γενική απέλαση εν πλήρει ενεργεία. Άνδρες γυναίκες και παιδιά διώχνονταν μέσω Σεβάστειας από τον Βορρά με ρυθμό χιλίων με δύο χιλιάδες την εβδομάδα. Η πόλη γρήγορα γέμισε με πεινασμένους, κρυωμένους, αρρώστους, ρακένδυτους, ψειριασμένους ανθρώπους, που ελάχιστα θύμιζαν ανθρώπινα πλάσματα.
……….(…) Ο επόπτης μας, Ζεβντέτ Μπέης, παρεμπόδιζε την βοήθειά μας μέχρι τον Νοέμβριο.
……….(…) Το καλοκαίρι είχαμε δει χιλιάδες ανθρώπους με δέρμα καμένο και σχισμένο από τον ζεστό ήλιο και τους ανέμους, και τον φρικτό σκονισμένο αέρα. Τον χειμώνα είχαμε δει χιλιάδες ανθρώπους, αρρώστους μέχρι θανάτου από το κρύο, την πείνα και την κούραση, πολλοί εκ των οποίων με γάγγραινα στα χέρια και τα πόδια τους από την παγωνιά.
……….Ρώτησα μία γυναίκα από την Πάφρα, πώς κατάφερε να περάσει τα δύο μικρά της αγόρια από τα βουνά και μού είπε: «Τα ανάγκαζα να βαδίζουν σ’ όλο τον δρόμο, γιατί έβλεπα ότι τα παιδιά που τα κουβαλούσαν πέθαιναν όλα από το κρύο».
……….Έφυγα από την Σεβάστεια στις 12 Μαΐου 1922 με αυτοκίνητο. Κοντά στην πόλη προσπέρασα μία ομάδα περίπου 200 γυναικών και παιδιών. Το αυτοκίνητο χάλασε 16 μίλια έξω από την Σεβάστεια κι όταν ήρθε η ομάδα διάσωσης την επομένη, είχαν βρει 14 από τους 200, νεκρούς στο πλάι τού δρόμου. Κατά μέσο όρο καθημερινά έβλεπα 3 πτώματα πλάι στον δρόμο. Μερικές εικόνες θα’ ναι για πάντα χαραγμένες στην μνήμη.
……….Ένας σκελετός μικρού παιδιού σχεδόν χωρίς σάρκα κι ένας τεράστιος αετός να κάθεται πάνω στο στήθος του και ν’ αποτελειώνει την σάρκα που είχε μείνει ! Ένα μικρό αγόρι με το κεφάλι στο χώμα, που μόλις είχε πεθάνει, κι ένα όρνιο ν’ αρχίζει την δουλειά του. Ένα μικρό παιδί τόσο χλωμό κι αδύνατο που το δέρμα του ήταν διαφανές, με δόντια που φαίνονταν κάτω από το δέρμα, με τεράστια μαύρα μάτια, να περιμένει την τύχη των άλλων δύο, κι εμείς αναγκασμένοι να το αφήσουμε ολομόναχο στην πλαγιά του βουνού…
-
Πηγή: «Η Γενοκτονία των Ελλήνων τού Πόντου», Κωνσταντίνου Εμμ. Φωτιάδη.