Ο ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 1897-1898 ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥ ΜΕ ΑΥΤΟΝ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ 2010

,

,

Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος τού 1898

.

……….Σύμφωνα με τούς μελετητές τής εποχής, θεωρήθηκε ότι η Γερμανία, προεξοφλώντας την ελληνική ήττα, εξώθησε εμμέσως μέσω πρακτόρων της την Ελλάδα στον πόλεμο τού 1897 και την τουρκία άμεσα, έτσι ώστε να εξαναγκάσει την Ελλάδα να δεχθεί τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο. Όπως γράφει ο ακαδημαϊκός Ανδρέας Ανδρεάδης«Ὡς ἐκρίθη ἡ μάχη τοῦ Δομοκοῦ, ἡ Γερμανία ἤρξατο νὰ ὁμιλῇ περὶ ἐλέγχου (…) Κοινὸν μυστικόν ἦτο ὅτι αἱ ἐνθαρρύνσεις προῆλθον ἐκ Γερμανίας (…) Τὸ δὲ βάσιμον τῆς προτάσεως καταφαίνεται καὶ ἐκ τῆς μετέπειτα πολιτικῆς τῆς Γερμανίας, ἤτις ἄπαξ ἐξασφαλίσασα τὸν ἔλεγχον ἔπαυσε νὰ ἀντιτίθεται εἰς τὴν φιλελληνικὴν λύσιν τοῦ Κρητικοῦ».

……….Δεν ήταν όμως μόνο η Γερμανία η μόνη ενδιαφερόμενη. Οι Μεγάλες Δυνάμεις επωφελήθηκαν επίσης από την ελληνική ήττα γιά να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα.

……….Ήδη από το 1893 όταν η Ελλάδα πτώχευσε, όλες οι κυβερνητικές προσπάθειες συμβιβασμού με τούς ξένους δανειστές είχαν αποτύχει. Ο βασικότερος λόγος αυτής τής αποτυχίας ήταν το ότι οι ξένοι δανειστές ζητούσαν παροχή εκτάκτων εγγυήσεων και κάποια μορφή ελέγχου, ενώ οι ελληνικές κυβερνήσεις αγωνίζονταν να αποφύγουν επέμβαση στα οικονομικά τού κράτους.

………Όταν όμως ήλθε η ήττα τού 1897, υποχρεωθήκαμε να καταβάλουμε στην τουρκία ως αποζημίωση 4.000.000 τουρκικές λίρες (95.000.000 χρυσά φράγκα), και το ποσό αυτό μπορούσε να βρεθεί μόνο με εξωτερικό δανεισμό ο οποίος ήταν αδύνατον να συναφθεί εάν προηγουμένως δεν ρυθμίζαμε τα παλαιά χρέη και δεν παρείχαμε τις εγγυήσεις που απαιτούσαν οι δανειστές. Το τίμημα που πλήρωσε η Ελλάδα στις Μεγάλες Δυνάμεις ως ανταμοιβή γιά να σταματήσει η προέλαση των τούρκων, να τής επιστραφεί η Θεσσαλία και να εγγυηθούν γιά το νέο δάνειο τής πολεμικής αποζημιώσεως, ήταν ο Οικονομικός Έλεγχος.

……….Οι ύστατες προσπάθειες τής ελληνικής κυβερνήσεως καταβλήθηκαν τον Ιούνιο και τον Ιούλιο τού 1897. Πρώτα ο διευθυντής τής Εθνικής Τραπέζης Στ. Στρέιτ και στην συνέχεια ο Α. Συγγρός, ανέλαβαν τις διαπραγματεύσεις με τούς εκπροσώπους των ομολογιούχων, χωρίς όμως επιτυχία. Ό, τι δεν είχε επιτευχθεί υπό ευνοϊκότερες συνθήκες προ πολεμικής ήττας, τώρα πλέον ήταν μη διαπραγματεύσιμο. Έτσι η κυβέρνηση υπέκυψε στον εκβιασμό.

……….Στην προκαταρκτική συνθήκη ειρήνης τής 6ης/18ης Σεπτεμβρίου 1897, στο σημείο όπου αναφερόταν η πολεμική αποζημίωση προστέθηκε και ο όρος : «Ο σχετικός διακανονισμός γιά την διευκόλυνση τής γρήγορης πληρωμής τής αποζημιώσεως, θα γίνει με την συναίνεση των Μεγάλων Δυνάμεων με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην θίγονται τα κεκτημένα δικαιώματα των παλαιών δανειστών τής Ελλάδος. Γι’ αυτόν τον σκοπό θα ιδρυθεί στην Αθήνα Διεθνής Επιτροπή έξι αντιπροσώπων, οι οποίοι θα αντιπροσωπεύουν τις διαμεσολαβητικές Δυνάμεις. Η ελληνική κυβέρνηση θα περάσει νόμο ο οποίος προηγουμένως θα εγκριθεί από τις Δυνάμεις. Αυτός θα κανονίζει την λειτουργία τής Επιτροπής όπως επίσης την είσπραξη και διάθεση των εσόδων τού Ελληνικού κράτους τα οποία θα διατίθενται στον απόλυτο έλεγχο τής Επιτροπής».  Η μείωση τής εθνικής ανεξαρτησίας τής Ελλάδος είναι προφανής εφ’ όσον η ελληνική βουλή απλώς θα διεκπεραίωνε τυπικά την ψήφιση ενός νόμου ο οποίος προηγουμένως εγκρίθηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις.  Και βεβαίως δεν υπήρχε περίπτωση να αρνηθεί την ψήφιση του ή να ζητήσει την οποιαδήποτε μεταβολή του.

……….Τον Οκτώβριο τού 1897, έφτασαν στην Αθήνα οι απεσταλμένοι των Μεγάλων Δυνάμεων γιά την σύνταξη τού νόμου, βάσει τού οποίου θα εγκαθιδρυόταν και θα λειτουργούσε ο έλεγχος. Οι νέες διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν με την ελληνική κυβέρνηση να προσπαθεί να πετύχει παράλληλα με έναν ευνοϊκότερο συμβιβασμό και  όσο το δυνατόν μικρότερη επέμβαση στην διοίκηση τού κράτους, προσέκρουσαν στην απαίτηση των ξένων γιά ασφαλείς εγγυήσεις.

……….Οι εργασίες διήρκεσαν τρείς μήνες και ολοκληρώθηκαν στις 21 Ιανουαρίου 1898. Ο σχετικός νόμος  ο οποίος θα κανόνιζε την λειτουργία τής Επιτροπής Ελέγχου, όπως επίσης την είσπραξη και διάθεση των εσόδων τού Ελληνικού κράτους τα οποία θα διατίθεντο στον απόλυτο έλεγχο τής Επιτροπής, ψηφίστηκε από την ελληνική βουλή στις 21 Φεβρουαρίου 1898 (νόμος ΒΦΙΘ΄).

……….Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος άρχισε να λειτουργεί από τις 28 Απριλίου 1898. Στον ίδιο νόμο τής 21ης Φεβρουαρίου, ορίσθηκε και ο διακανονισμός γιά την εξόφληση των χρεών χωρίς να μειωθεί το αρχικό κεφάλαιο των δανείων. Ορίσθηκε μόνο κατώτατο όριο τόκου. Γιά τα παλαιά δάνεια ο τόκος ορίσθηκε σε ποσοστό 32% τού αρχικού τόκου και χρεωλύσιο 1,28%. Ο ελάχιστος τόκος απαιτούσε 8.750.000 χρυσές δραχμές τον χρόνο. Προβλεπόταν βελτίωση τού τόκου σε ενδεχόμενη αύξηση των εσόδων.  Εάν προέκυπτε πλεόνασμα, το 40% θα πήγαινε στο ελληνική κράτος και το υπόλοιπο στους ομολογιούχους.

……….Ο οργανισμός ο οποίος ουσιαστικά ανέλαβε την διαχείριση τής ελληνικής οικονομίας, αρχικά ονομάσθηκε Διεθνής Επιτροπή Ελέγχου, επειδή όμως δεν ηχούσε καλά και άφηνε σαφείς υπαινιγμούς δουλείας, αντικαταστάθηκε μετά από έναν χρόνο με την ονομασία Διεθνής Οικονομική Επιτροπή.  Στην συνείδηση όμως τού κόσμου η λέξη Έλεγχος παρέμεινε διότι αυτή είναι η πραγματικότητα.

……….Το 2015, η από το 2010 καλούμενη «Τρόϊκα» (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), μετονομάσθηκαν γιά καθαρά επικοινωνιακούς λόγους από την νέα κυβέρνηση σε «Θεσμούς».  (ΦΕΚ 3ου Μνημονίου 94/14-8-2015)  Με την διαφορά ότι ενώ η επιβολή τού Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου το 1898, είχε ως αίτια τούς δανεισμούς λόγω των δυσμενών συνθηκών  τις οποίες αντιμετώπιζε η καθημαγμένη τότε Ελλάδα (Επανάσταση 1821,  επεμβάσεις Μεγάλων Δυνάμεων  1854, πόλεμος 1897), στην αναπτυσσόμενη σύγχρονη μεταπολιτευτική (1974-2010) Ελλάδα,  τα αίτια οφείλονται στην διασπάθιση και κακοδιαχείριση τού Δημοσίου πλούτου από τις κομματικές φατρίες. Εκτός αυτού τα οικονομικά στοιχεία βάσει των οποίων οδηγηθήκαμε στο πρώτο μνημόνιο, ήταν χαλκευμένα (βλ. ΕΛΣΤΑΤ), και το αποτέλεσμα ήταν η πλήρης δήμευση της δημόσιας περιουσίας και το ξεπούλημά της με συνοπτικές διαδικασίες προς όφελος των δανειστών. Κακοδιαχείριση υπήρξε και στις απαρχές τού νεοελληνικού κράτους, αλλά αυτό που συνέβη μεταπολιτευτικά είναι πρωτοφανές.

,

Στην Διεθνή Οικονομική Επιτροπή τού 1898, εκχωρήθηκαν τα κάτωθι:

  1. Μονοπώλια άλατος, πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιοχάρτων, σιγαρόχαρτου, Ναξίας σμυρίδος (ελαφρόπετρας), αξίας 12.300.000 δραχμών.
  2. Φόρος καταναλώσεως καπνού, αξίας 6.600.000 δραχμών.
  3. Τέλη χαρτοσήμου, αξίας 10.000.000 δραχμών.
  4. Δασμοί τελωνείου Πειραιώς, αξίας 10.700.000 δραχμών

Γενικό σύνολο εγγυήσεων 39.600.000 δραχμών.

Στην περίπτωση όπου δεν θα επαρκούσαν τα παραπάνω έσοδα προβλέπονταν οι ακόλουθες επικουρικές εγγυήσεις :

  1. Δασμοί τελωνείου Λαυρίου, αξίας 1.500.000 δραχμών.
  2. Δασμοί τελωνείου Πατρών, αξίας 2.400.000 δραχμών.
  3. Δασμοί τελωνείου Βόλου, αξίας 1.700.000 δραχμών.
  4. Δασμοί τελωνείου Κέρκυρας, αξίας 1.600.000 δραχμών.

Γενικό σύνολο επικουρικών εγγυήσεων 7.200.000 δραχμές.

……….Γιά μεγαλύτερη απόδοση, ο Δ.Ο.Ε. είχε την εποπτεία των δημοσίων υπηρεσιών οι οποίες ήταν αρμόδιες γιά την είσπραξη των υπεγγύων προσόδων· προσλήψεις, απολύσεις, μεταθέσεις και προαγωγές των υπαλλήλων των υπηρεσιών, υπόκεινταν στην έγκριση τού Δ.Ο.Ε.

***
Πηγή: «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», τόμος ΙΔ΄
Επιμέλεια κειμένου : Ἑλληνικό Ἡμερολόγιο

© Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο

Αφήστε μια απάντηση