.
,
Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΙΤΟΝΙ – ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ
(29 ΙΟΥΛΙΟΥ 1919)
.
……….α. Αφορά αυτή εις την Μεσόγειον και την Βαλκανικήν Χερσόνησον, υπογραφείσα εις Σέβρας Γαλλίας.
……….β. Η Ιταλία εγκαταλείπει τις επιφυλάξεις της εις το ζήτημα αυτό και αναλαμβάνει την υποχρέωσιν να υποστήριξη τις αξιώσεις τής Ελλάδος επί τής Βορείου Ηπείρου, συμπεριλαμβανομένης και τής Κορυτσάς.
……….γ. Παραχωρείται υπό τής Ιταλίας εις την Ελλάδα η κυριαρχία επί των κατεχομένων υπ’ αυτής νήσων εις το Αιγαίον, πλην τής Ρόδου, εις την οποίαν θα διενεργηθή δημοψήφισμα, όταν η Αγγλία θα εκχωρήση εις την Ελλάδα την Κύπρον.
……….δ. Αποφασίζεται η διαρκής ουδετερότης των Στενών τής Κερκύρας, με όλους τούς συνεπαγομένους εξ αυτής, εις βάρος τής Ελλάδος περιορισμούς.
……….ε. Η Ελλάς αναλαμβάνει την υποχρέωσιν να υποστηρίξη τις αξιώσεις τής Ιταλίας περί οριστικής προσαρτήσεως τού Αυλώνος και αποκαταστάσεως τού Ιταλικού Προτεκτοράτου επί τού συνόλου τής Αλβανίας, υπό τύπον διεθνούς εντολής, ως και την παραχώρησιν ελευθέρας ζώνης εις τον λιμένα τής Σμύρνης.
……….στ. Η Ελλάς παραιτείται, προς όφελος τής Ιταλίας, μέρους των εις Μ. Ασίαν διεκδικήσεών της επί των Σαντζακίων Αϊδινίου και Μεντεσέ, ακόμη δε και επί τής κοιλάδος τού Μαιάνδρου, που ο Ελληνικός Στρατός κατέχει κατά το ήμισυ. Καθορίζεται δηλ. μία διαχωριστική γραμμή μεταξύ των Ελληνικών και Ιταλικών στρατευμάτων εις Μ. Ασίαν. Η γραμμή αυτή είναι η εξής: Εκβολαί ποταμού Μεντερές, ρούς Καΰστρου μέχρι τού ύψους τής οδού Αγιασουλούκ προς Νέαν Έφεσσον. Ελληνική γραμμή κατοχής Αγιασουλούκ – Παλαιάς Εφέσσου. Εκείθεν ακλουθούσε γραμμήν 600 μετ. περίπου από τής σιδηροδρομικής γραμμής μέχρι τού ποταμού Μουσλούκ Ντερέ, ρούς Μουσλούκ Ντερέ, συμβολή τούτου μετά τού Μαιάνδρου. Εκείθεν ο ρους τού Μαιάνδρου μέχρι τού Κιόσκ.
……….ζ. Εν τέλει δε ορίζεται ότι, εις την περίπτωσιν που αι αξιώσεις τής Ιταλίας εις Μ. Ασίαν δεν ικανοποιηθούν, θα αναλάβη αυτή πλήρη ελευθερίαν ενεργείας όσον αφορά όλα τα σημεία τής εν λόγω Συμφωνίας. Το σοβαρώτερον μειονέκτημα από Ελληνικής απόψεως τής Συμφωνίας αυτής, περιλαμβάνεται εις το Άρθρον 10. Προβλέπεται ότι αυτή θα επικυρωθή και ότι η κατάθεσις των επικυρώσεων θα γίνη εις Παρισίους ταυτοχρόνως με την κατάθεσιν των επικυρώσεων τής Συνθήκης Ειρήνης με την Τουρκίαν και επί πλέον η έναρξις αυτής θα συμπέση με την έναρξιν ισχύος τής Συνθήκης Ειρήνης. Η ανωτέρω συσχέτισις έμελλε να έχη ως συνέπειαν την ουδέποτε εις την πράξιν εφαρμογήν της.
……….η. Ενώ συνεχίζονται αι εργασίαι τής Διασκέψεως των Παρισίων διά τον καταρτισμόν τής οριστικής Συνθήκης Ειρήνης, ο Σφόρτσα, Υπουργός των Εξωτερικών τής Ιταλίας, επιδίδει την 22 Ιουλ. 1920 την ακόλουθον Διακοίνωσιν προς τον Κορομηλάν, Έλληνα Πρεσβευτήν εις Ρώμην: «Η Ιταλική Κυβέρνησις θεωρεί αναγκαίον να προβή εις την επομένην ανακοίνωσιν προς την Ελληνικήν Κυβέρνησιν: Η περί τής Μ. Ασίας απόφασις των Συμμάχων και αι διαβεβαιώσεις των εθνικοφρόνων τού Αλβανικού λαού εδημιούργησαν διά την Ιταλικήν Κυβέρνησιν την ανάγκην να τροποποίηση τούς σκοπούς τούς όποιους προετίθετο να επιτύχη και καθορίση νέαν πολιτικήν αναφορικώς προς την περιφρούρησιν των συμφερόντων της εις τας Χώρας αυτάς. Ούτως εχόντων των πραγμάτων η απόφασις η ληφθείσα ως βάσις τής μεταξύ των δύο Υπουργών των Εξωτερικών τής Ιταλίας και τής Ελλάδος, προς καθορισμόν εκ Συμφώνου τής τηρητέας κατευθύνσεως, ευρέθη ουσιαστικώς μεταβληθείσα. Επομένως κατά τα καθορισθέντα ρητώς εις το Άρθρον 7 τής Συμφωνίας ταύτης, η Ιταλία αναλαμβάνει την πλήρη αυτής ελευθερίαν δράσεως ως προς όλα τα σημεία περί των όποιων η Συμφωνία αυτή πραγματεύεται. Εν τούτοις η Ιταλική Κυβέρνησις εξακολουθεί διαπνεομένη υπό τής αυτής εγκαρδίου επιθυμίας προς συνεννόησιν επί των αμοιβαίων συμφερόντων, δεν αμφιβάλλει δε ότι η Ελληνική Κυβέρνησις διαπνέεται υπό τής αυτής επιθυμίας. Ελπίζει δε ότι εξετάζουσα εκ Συμφώνου την νέαν κατάστασιν, θέλει φθάσει εις συνεννόησιν ικανοποιητικήν, υποκειμενικήν εις τινας όρους. Η παρούσα ανακοίνωσις, αναφερομένη εις συνεννόησιν, η οποία όπως συνεφωνήθη πρέπει να μείνη μυστική, πρέπει να θεωρηθή απόρρητος».
……….θ. Κατά την 15 Ιαν. 1920 ο Ελ. Βενιζέλος προβαίνει εις δήλωσιν τής Συμφωνίας του με τον Τιττόνι προς το Ανώτατον Συμβούλιον των Συμμάχων εις Παρισίους και κατά την επομένην η Γενική Γραμματεία τής Διασκέψεως γνωστοποιεί εις την Γιουγκοσλαυϊκήν την απόφασίν της ως προς την Β. Ήπειρον. Καταχωρηθείσα εις τα πρακτικά τής Διασκέψεως, λαμβάνει κατ’ αυτόν τον τρόπον κύρωσιν Διεθνούς Αποφάσεως.
……….ι. Προέκυψεν η Συμφωνία αυτή επί τη βάσει ότι: «Κοινά συμφέροντα απαιτούν την σταθεράν φιλίαν και συνεργασίαν εις την Βαλκανικήν και την Ανατολικήν Μεσόγειον μεταξύ τής Ιταλίας και τής Ελλάδος, χωρίς η συμφωνία αυτή να δύναται να στραφή ούτε κατά των Δυτικών Δυνάμεων, ούτε κατά τής Σερβίας». Τα ανωτέρω αναφέρει εις τηλεγράφημά του ο Ελ. Βενιζέλος.
……….ια. Η Συνθήκη αυτή καταγγέλλεται υπό τής Ιταλίας από 25ης Αυγούστου 1922, διότι παρέχεται το δικαίωμα τούτο, βάσει τού Άρθρου 7. Τούτο διαλαμβάνει ότι, εις την περίπτωσιν που η Ιταλία δεν επιτύχει την ικανοποίησιν των απαιτήσεών της εις την Μ. Ασίαν, θα δικαιούται να μη θεωρήση πλέον εαυτήν δεσμευμένην εκ των διατάξεων τής υπογραφείσης Συμφωνίας μετά τής Ελλάδος.
……….ιβ. Ο Σφόρτσα λέγει κυνικώτατα: «Όταν ανήλθον εις την εξουσίαν τον Ιούλιον 1920 και έλαβον γνώσιν τής ανωτέρω Συμφωνίας, την οποίαν ο Τιττόνι ετήρει μυστικήν, δεν ηδυνήθην να εννοήσω εις τί θα εχρησίμευεν εις την Ιταλίαν η Συμφωνία αύτη. Δεικνύων ολίγην έλλειψιν μετριοφροσύνης, εθεώρησα ως απρεπές διά μίαν Μεγάλην Δύναμιν όπως η Ιταλία, ότι υπέγραψε μίαν Συμφωνίαν τοιαύτην: ότι η Ελλάς θα υπεστήριζε παν ουσιώδες συμφέρον τής Ιταλίας εις την Αλβανίαν …».
……….κ. Την 9 Δεκ. 1919 Memorandum Αγγλο – Γαλλο – Αμερικανικόν υιοθετεί τα τής Συμφωνίας αυτής.