,
,
Η σύγκρουση τού Κιρκάσιου Ετέμ μπέη (και πρώην συμπολεμιστή τού Κεμάλ), με τον τακτικό πλέον τουρκικό στρατό και η αυτομόλησή του στην Ελληνική Ζώνη
……….Όταν το Φθινόπωρο τού 1920 ο Κεμάλ σταθεροποίησε την θέση του στην Μικρά Ασία στρατιωτικώς και πολιτικώς, αποφάσισε να διαλύσει τα άτακτα σώματα ενόπλων, ιδίως αυτά που βρισκόντουσαν υπό τις διαταγές τού Κιρκάσιου Ετέμ μπέη, και να τα εντάξει στον τακτικό τουρκικό στρατό.
……….Μετά από αυτή την απόφαση, ο Ντεμιρτζής Μεχμέτ Εφέ ο οποίος δρούσε στην περιοχή Σπάρτης- Ντινέρ, έχοντας την έγκριση τού Ετέμ μπέη, έλαβε εχθρική στάση έναντι τού Κεμάλ. Το σώμα του όμως διαλύθηκε από τέσσερα τουρκικά συντάγματα ιππικού υπό τον Ρεφέτ μπέη, με μόνους διαφυγόντες την σύλληψη, τον ίδιο, και δέκα οπαδούς του.
……….Εν τω μεταξύ, ο Κεμάλ, χαρακτηρίζοντας τον Ετέμ και τους αδελφούς του ληστές, συγκέντρωσε νοτιοδυτικώς τού Εσκή Σεχήρ δύο μεραρχίες και μία ταξιαρχία ιππικού, ενώ στο Τουμλού Μπουνάρ συγκέντρωσε δύο μεραρχίες και επτά συντάγματα ιππικού, με σκοπό να κινηθούν προς την Κιουτάχεια, εναντίον τού Ετέμ μπέη.
……….Η πρώτη διαταγή επιθέσεως δόθηκε στις 15 Δεκεμβρίου τού 1920, και ο Ετέμ από το Τσεντίζ όπου βρισκόταν, ζήτησε την βοήθεια τού Ελληνικού Στρατού… Στις 16 Δεκεμβρίου, οι κεμαλικές δυνάμεις επιτέθηκαν κατά των ατάκτων τού Ετέμ και κατέλαβαν την Κιουτάχεια.
Η αναβολή τής επιθέσεως τού Κεμάλ κατά τού Ετέμ, λόγω τής Ελληνικής αναγνωριστικής επιχειρήσεως προς Εσκή Σεχήρ
……….Αλλά επειδή ο Κεμάλ πληροφορήθηκε την επικείμενη Ελληνική (παραπλανητική) επίθεση του Α΄ Σ.Σ. στον τομέα Προύσας (Ουσάκ), αναγκάστηκε να ανακαλέσει το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών του οι οποίες ασχολούντο με τον Ετέμ, δίνοντας διαταγή στα τμήματα τού Νοτίου Μετώπου να επιστρέψουν στις αρχικές τους θέσεις στο Τουμλού Μπουνάρ.
……….Στην περιοχή Εσκή Σεχήρ επέστρεψε η μία τουρκική μεραρχία, ενώ στην Κιουτάχεια παρέμεινε η δεύτερη και δύο συντάγματα γιά να συνεχίσουν τον αγώνα κατά τού Κιρκάσιου Ετέμ. Αυτός, επωφελούμενος τής μειώσεως τής τουρκικής δυνάμεως, επιχείρησε αντεπίθεση, χωρίς όμως ουσιαστική επιτυχία.
Η αναγνωριστική επιχείρηση προς Εσκή Σεχήρ
……….Εν τω μεταξύ, από τις 24 Δεκεμβρίου 1920, το Γ΄ Σώμα Στρατού σε συνεργασία με το Α΄ Σώμα Στρατού το οποίο θα εκτελούσε παραπλανητικό ελιγμό, κινήθηκε προς Εσκή Σεχήρ γιά αναγνωριστική επιχείρηση. Μέχρι τις 28 Δεκεμβρίου, συνάπτοντας σκληρές μάχες με τους τούρκους, οι οποίοι ανακάλεσαν δύο επί πλέον μεραρχίες προς ενίσχυση, κατέλαβε τα υψώματα Κοβαλίτσας. Οι απώλειες τού Γ΄Σ.Σ. ανήλθαν σε 51 νεκρούς εκ των οποίων 8 αξιωματικοί, και σε 130 τραυματίες εκ των οποίων 6 αξιωματικοί. Οι απώλειες των τούρκων δεν εξακριβώθηκαν. Συνελήφθησαν όμως 211 αιχμάλωτοι, μεταξύ των οποίων ένας Ταγματάρχης και τρεις ανθυπολοχαγοί, ενώ κυριεύθηκαν 2 πολυβόλα, 7 οπλοπολυβόλα και 191 τυφέκια.
……….Μετά την λήξη τής επιχειρήσεως, και την επιτυχία τού αντικειμενικού σκοπού, οι δυνάμεις τού Α΄και Γ΄ Σ.Σ. άρχισαν να επανέρχονται στις αρχικές θέσεις εξορμήσεως ολοκληρώνοντας την 3η Ιανουαρίου 1921. Η επιχείρηση έδωσε πολύτιμες πληροφορίες γιά το ηθικό τού κεμαλικού στρατού και τις προόδους οργανώσεώς του.
Η επανάληψη τής επιθέσεως τού Κεμάλ εναντίον τού Ετέμ μπέη
……….Ο Κεμάλ, μόλις αντιλήφθηκε την αναστολή τής Ελληνικής επιχειρήσεως, διέταξε τον Διοικητή τού Νοτίου Μετώπου να συντρίψει τον Ετέμ. Έχοντας μαζί του δύο μεραρχίες ιππικού και μία μεραρχία Πεζικού, ανάγκασε τον Ετέμ να υποχωρήσει προς Δυσμάς και να ζητήσει πάλι την υποστήριξη τού Α΄ Σ.Σ.
……….Επειδή όμως δεν έλαβε καμμία βοήθεια, υπέκυψε τελικά στα πλήγματα τού κεμαλικού στρατού, και έτσι στις 8 Ιανουαρίου 1921 έστειλε αντιπροσωπεία στο Στρατηγείο τού Α΄ Σώματος Στρατού προς διαπραγμάτευση τής εισόδου του μετά των οπαδών του, στην Ελληνική ζώνη.
……….Την επομένη (9/1), άρχισε η τμηματική παράδοση των δυνάμεών του στον Ελληνικό στρατό. Μόνο ένα τμήμα 200 ανδρών του, υπό τις διαταγές τού Μπεχλιβάν, παραδόθηκε στις κεμαλικές δυνάμεις με τέσσερα πολυβόλα, γιά να συνεχίσει τον πόλεμο εναντίον των Ελλήνων.
Οι απόγονοι τού Κιρκάσιου Ετέμ
……….Από το 2015, απόγονοι τού Κιρκάσιου Ετέμ, ο οποίος σημειωτέον είχε ύψος 2 μέτρα, ανοιχτόχρωμο δέρμα, ξανθά μαλλιά και γαλανά μάτια…, ζήτησαν από την τουρκική βουλή και το υπουργείο εσωτερικών να αποχαρακτηριστεί από προδότης, προσκομίζοντας στοιχεία ότι η αυτομόλησή του δεν οφειλόταν σε πρόθεσή του να προδώσει την τουρκία… Ζήτησαν μάλιστα να γίνει εκταφή του από την Ιορδανία όπου είχε πεθάνει, και τιμητική επαναφορά του στην τουρκία.
***
Πηγές:
-
Επίτομος Ιστορία Εκστρατείας Μικράς Ασίας (1919-1922), Γενικού Επιτελείου Στρατού.
-
Άρθρο: «Η αλήθεια γιά τον Κιρκάσιο Ετέμ»