,
,
Ένας Διδάσκαλος, Πράκτορας και Οπλαρχηγός Μακεδονομάχος, ο Παπαχριστοδούλου Διονύσιος
.
……….Ο Ιερέας Διονύσιος Παπαχριστοδούλου γεννήθηκε στην Έδεσσα το 1882. Ήταν απόγονος πατριαρχικής οικογένειας και διαπαιδαγωγήθηκε από τους γονείς του με τα Ελληνοχριστιανικά ιδεώδη. Από τα νεανικά του ακόμη χρόνια, είχε σαν όνειρο να φανεί χρήσιμος προς την πατρίδα του και να βοηθήσει με όλες του τις δυνάμεις, να ελευθερωθεί η Μακεδονία από τον βάρβαρο ζυγό.
……….Όταν τελείωσε το ημιγυμνάσιο Εδέσσης, με έξοδα τού Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, φοίτησε στο πρότυπο Διδασκαλείο τής πόλεως αυτής και μετά από ένα έτος πήρε το πτυχίο τού Διδασκάλου. Το 1903 διορίσθηκε δάσκαλος και απεστάλη από το Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης, σε διάφορα χωριά τού Νομού Πέλλης, στην αρχή στην Φλαμουριά και αργότερα στο Μεσημέρι.
……….Παράλληλα με το έργο τού Διδασκάλου είχε αναλάβει και καθήκοντα πράκτορος τού Μακεδονικού αγώνος, υπό τις διαταγές τού αρχηγού Κωνσταντίνου Μαζαράκη και των οπλαρχηγών Γαρέφη και Σκουνδρή. Επίσης είχε επιφορτισθεί και με την εξεύρεση καταλυμάτων, γιά τους διερχόμενους άνδρες των Ελληνικών Σωμάτων.
……….Ο Διονύσιος Παπαχριστοδούλου διακρίνονταν γιά την ευφυΐα του, την ανδρείαν, τον φλογερό ενθουσιασμό του και την αγάπη προς την πατρίδα.
……….Τακτικά επισκέπτονταν τις οικίες των κατοίκων των πόλεων και των χωρίων που υπηρετούσε, και ενθάρρυνε αυτούς να μείνουν πιστοί στην ορθοδοξία και τον Ελληνισμό, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι: «Οι Τούρκοι σύντομα θα φύγουν και θα φθάσουν στην κόκκινη μηλιά, από εκεί που ήρθαν, θα εκπληρωθούν τα όνειρα των Ελλήνων και θα ανοίξει η κλειστή πύλη τού Ρωμανού γιά να εισέλθει, ο νέος Έλληνας Αυτοκράτορας στην Αγία Σοφία και στην Βασιλίδα των πόλεων Κωνσταντινούπολη, γιατί είναι θέλημα Θεού, οι δε Βούλγαροι θα επιστρέψουν στις Ρωσικές στέππες από όπου ξεκίνησαν και δεν πρόκειται να τους σώσει ο μεγάλος προστάτης τους, η Ρωσία διότι δεν συμφέρει στην Αγγλία και στην Γαλλία να εγκατασταθεί η Ρωσία στα Βαλκάνια…!».
……….Τόση μεγάλη απήχηση είχαν τα κηρύγματα αυτά τού Διονυσίου Παπαχριστοδούλου, ώστε πολλοί παρασυρθέντες κάτοικοι στην Εξαρχία, επέστρεψαν στους κόλπους τής Ελληνικής κοινότητος και τού Οικουμενικού Πατριαρχείου.
……….Το Βουλγαρικό κομιτάτο όμως, θορυβήθηκε πολύ από την εθνική δράση τού Εδεσσαίου δασκάλου, και αποφάσισε να τον εξοντώσει. Έτσι τον Οκτώβριο τού 1907, κομιτατζήδες αποπειράθηκαν να τον δολοφονήσουν έξω από το χωριό Μεσημέρι, ενώ κατέβαινε στην Έδεσσα, πλην όμως ο Διονύσιος Παπαχριστοδούλου σώθηκε από θαύμα, και αντιπυροβολήσας με το όπλο που έφερε μαζί του, έτρεψε σε φυγή τους θρασύδειλους κομιτατζήδες…!!!
……….Το 1908 ο Διονύσιος Παπαχριστοδούλου με διαταγή τού Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, τοποθετείται ως δάσκαλος στο ηρωικό Μοναστήρι και στην συνέχεια στα μεγάλα κέντρα τού Ελληνισμού Μεγάροβο και Μορίχοβο.
……….Εκεί ο ανήσυχος δάσκαλος μη ανεχόμενος τα κακουργήματα των Βουλγάρων σε βάρος τού Ελληνισμού, παρουσιάζεται στον Έλληνα Πρόξενο τού Μοναστηρίου Μαυρουδή, στο Κέντρο Αμύνης τής πόλεως και στον αρχηγό των Ελληνικών Σωμάτων τής περιοχής Καπετάν Καραβίτη, και ζητάει απ’ αυτούς να τού δώσουν, όπλα, γιά να συγκροτήσει ανταρτικό Σώμα! Η πρόταση αυτή τού Εδεσσαίου διδασκάλου εγκρίνεται από τους αρμοδίους και στην συνέχεια ο Διονύσιος Παπαχριστοδούλου αναλαμβάνει ταυτοχρόνως οπλαρχηγός ανταρτικού Σώματος το οποίο αποτελούνταν από επίλεκτους άνδρες τής περιοχής. Σε λίγο το Σώμα τού Παπαχριστοδούλου αρχίζει σκληρό αγώνα κατά των κομιτατζήδων, γίνεται το φόβητρο των Βουλγάρων τής περιοχής και μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα κατορθώνει να εξοντώσει πάνω από 35 Κομιτατζήδες, μαζί με τον Βοεβόδα Ιβάν Μαριάνωφ.
……….Η δραστηριότητα αυτή τού Παπαχριστοδούλου ενοχλεί στο έπακρο το Βουλγαρικό Κομιτάτο, το οποίο προσπαθεί με κάθε τρόπο να τον διαβάλλει στις τουρκικές αρχές, και να τον παρουσιάσει ως κοινό «εγκληματία».
……….Έτσι τον Ιούνιο τού 1908, ο Παπαχριστοδούλου συλλαμβάνεται από τις τουρκικές αρχές μαζί με τον ιερέα τού Μεγάροβου, με την κατηγορία ότι φόνευσε οκτώ κομιτατζήδες, τα πτώματα των όποιων εξέθεσε σε κοινή θέα σε πλατεία τού Μοναστηριού! Μετά από παραπομπή τους σε δίκη καταδικάσθηκαν σε οκτώ μήνες φυλάκιση και κλείσθηκαν στις φυλακές τού Μοναστηριού. Μετά όμως από ενέργειες τού Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, έγινε αναθεώρηση τής δικαστικής αποφάσεως τού τουρκικού δικαστηρίου και αθωώθηκαν. Κατά την αναθεώρηση τής δίκης, παρέστησαν ως μάρτυρες υπερασπίσεως, ο Εδεσσαίος Ιωάννης Γιούσμης και ο Ιεροδιάκονος Αθηναγόρας, ο μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ενώ ως μάρτυρες κατηγορίας πολλοί Βούλγαροι και ο Πρόξενος τής Ρωσίας στο Μοναστήρι…!!!
……….Εν τω μεταξύ, όταν απέθανε ένας αρχικομιτατζής, και το Βουλγαρικό κομιτάτο γιά λόγους σκοπιμότητος ήθελε να τον ενταφιάσει στο Ελληνικό νεκροταφείο τού Μοριχόβου, ο Διονύσιος Παπαχριστοδούλου αντέδρασε δυναμικά και με τις Ελληνικές αρχές τού χωρίου απαγόρευσε την ταφή τού κομιτατζή στο Ελληνικό νεκροταφείο. Γιά μεγαλύτερη όμως σιγουριά και γιά να αποτρέψει την ιεροσυλία κατά την διάρκεια τής νύκτας, πήγε μαζί με τον Μητροπολίτη Μοναστηριού στον Τούρκο Βαλή (Νομάρχη) και τού ζήτησαν στρατιωτική δύναμη.
……….Ο Βαλής Μοναστηριού διέταξε αμέσως και πήγε τουρκική στρατιωτική δύναμη στο νεκροταφείο τού Μοριχόβου, γιά να απαγορεύσει την ταφή τού Βουλγάρου κομιτατζή. Οι Βούλγαροι αφού δεν μπόρεσαν να πετύχουν τον σκοπό τους, άρχισαν να υβρίζουν χυδαία τον Παπαχριστοδούλου και να τον απειλούν, ότι θα τον γδάρουν ζωντανό εάν τον συλλάβουν…!!!
……….Με την λήξη τού ενόπλου Μακεδονικού αγώνος, ο Διονύσιος Παπαχριστοδούλου επέστρεψε στη γενέτειρά του την Έδεσσα, όπου στην συνέχεια χειροτονήθηκε ιερέας. Στην Έδεσσα συνέχισε την προσφορά του προς την Πατρίδα και ευτύχησε να δει την Μακεδονία, γιά την οποία έδωσε τόσο πολλά, ελεύθερη και να αφήσει άξιους απογόνους τους τρεις υιούς του, οι οποίοι συνέχισαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους προς το Έθνος, σ’ όλους τους άλλους πολέμους που έγιναν μέχρι την μέρα πού άφησε την τελευταία του πνοή σε προκεχωρημένη ηλικία στις 15 Φεβρουάριου 1956.
-
Πηγή: Το έργο τού Κωνσταντίνου Ε. Νούσκα, Υποστρατήγου Ε.Α., «Η Έδεσσα στις επάλξεις τού Μακεδονικού Αγώνα, 1848-1912». Μία έκδοση τής ‘’Βιβλιοθήκης τής Έδεσσας’’, η οποία ολοκληρώθηκε το έτος 1992.
-
Επιμέλεια κειμένου και εικόνας: Ελληνικό Ημερολόγιο