. ,
Σταύρος Λάλας
Ο Έλληνας κατάσκοπος στην καρδιά των μυστικών υπηρεσιών των Η.Π.Α.
,
……….Ο Σταύρος Λάλας, ασχέτως εάν κάποιος πιστεύει ότι είναι ήρωας ή όχι, είναι ο πιό σημαντικός [γνωστός] κατάσκοπος που είχε ποτέ η Ελλάδα. Είναι ο άνθρωπος που επί 16 χρόνια έδινε στις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες τα πλέον απόρρητα έγγραφα όλων των αμερικανικών υπηρεσιών.
……….Ο Σταύρος Λάλας γεννήθηκε το 1953 στο Ρότσεστερ, μία μικρή πόλη τής Πολιτείας Νιού Χάμσαϊρ των Η.Π.Α. Μεγάλωσε μαζί με τα αδέλφια του, όπως όλα σχεδόν τα παιδιά που προέρχονται από ομογενειακές οικογένειες στις Η.Π.Α., με αξίες που θυμίζουν μιά Ελλάδα τής οποίας η μητρόπολη έχει σχεδόν λησμονήσει.
……….Ο Λάλας κατετάγη στον στρατό των Η.Π.Α. την περίοδο που ο πόλεμος στο Βιετνάμ βρισκόταν στην πλήρη του έξαρση όπου και τραυματίστηκε. Το 1977 τον βρίσκουμε στην Σμύρνη ως υπεύθυνο επικοινωνιών γιά το Πεντάγωνο των Η.Π.Α. Η πρώτη του αποστολή ήταν στο Στρατηγείο τής Νοτιοανατολικής Ευρώπης τού Ν.Α.Τ.Ο. στην Σμύρνη. Εκεί από τα χέρια του πέρασαν τα πλέον απόρρητα στοιχεία τού Πενταγώνου. Σε αυτά υπάρχουν πολλές φορές πολύτιμες πληροφορίες γιά την στρατιωτική κατάσταση και τον σχεδιασμό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
……….Τότε τον πλησίασε ένας Έλληνας, ζητώντας του συνεργασία. Η αποδοχή τού Σταύρου Λάλα, έκανε την Ελλάδα να έχει γιά πρώτη φορά, από έναν δικό της κατάσκοπο, στοιχεία γιά τα πλέον απόκρυφα αποβατικά σχέδια των τούρκων στα Ελληνικά νησιά.
……….Το 1983 το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσέλαβε τον Λάλα ως ειδικό υπάλληλο γιά τις επικοινωνίες του, με πρώτη έδρα του το Βελιγράδι όπου και υπηρέτησε έως το 1985 συνεχίζοντας να δίνει στοιχεία στην Ελληνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Η μυστική του όμως δράση αποκορυφώθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου υπηρέτησε από το 1985 έως το 1989. Περνούσε τακτικά τα σύνορα τού Έβρου και συναντιόταν με έναν Έλληνα Αξιωματικό στον οποίο παρέδιδε τα έγγραφα που είχε κρύψει στο αυτοκίνητό του. Οι Έλληνες αξιωματικοί είχαν πάντοτε κωδικούς (όλοι τού συστήνονταν με το όνομα Γιώργος) χωρίς να γνωρίζει την πραγματική τους ταυτότητα.
……….Το 1990 το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποφάσισε να στείλει τον Λάλα στην Πρεσβεία των Η.Π.Α. στην Αθήνα. Εκεί ήταν υπεύθυνος γιά όλες τις απόρρητες επικοινωνίες. Συχνά επισκεπτόταν τον επικοινωνιακό κλωβό στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας, στον οποίο υπήρχε ειδικό μηχάνημα καταστροφής των απόρρητων εγγράφων. Ο Σταύρος Λάλας αντί να καταστρέψει, μετέφερε πάνω του απόρρητα έγγραφα που αφορούσαν την Ελλάδα γιά ζητήματα όπως το Σκοπιανό, που εκείνη την περίοδο βρισκόταν στην έξαρσή του.
……….Σύμφωνα με τα λεγόμενα τού Νίκου Γρυλάκη, στρατηγού ε.α. και συμβούλου τού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ο Λάλας ήταν ο πιό αξιόλογος πράκτορας που είχε η Ε.Υ.Π. τα τελευταία πενήντα χρόνια. Σε μία από τις συνεντεύξεις που έδωσε, μεταξύ άλλων είπε: ‘’Την άποψή μου αυτή την στηρίζω στο γεγονός, ότι ενημέρωνε την ελληνική κυβέρνηση γιά την Εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. στα βαλκάνια, και ιδίως στα θέματα που αφορούν την Ελλάδα, το Βορειοηπειρωτικό, το Σκοπιανό και το μουσουλμανικό· η ελληνική κυβέρνηση μπορούσε να κινείται άνετα σε παράλληλη γραμμή με την εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α., και σε περιπτώσεις που εθίγοντο τα εθνικά συμφέροντα, είχε έγκαιρο ενημέρωση για να αντιδράσει και να διορθώσει τα πράγματα σε σωστή βάση’’.
……….Χάρις στον Λάλα έμαθε η κυβέρνηση γιά τους χειρισμούς τού Ίγκλμπέργκερ (Υπουργού Εξωτερικών τότε των Η.Π.Α. και υπεύθυνου γιά τα Βαλκάνια) σχετικά με την ονομασία των Σκοπίων, οπότε και κινητοποιήθηκε η Ομογένεια, η οποία επισκέφτηκε τον πρεσβύτερο Μπους καταφέρνοντας να παγώσει τις διαδικασίες αναγνωρίσεως.
Η σύλληψη και η φυλάκιση.
……….Στις 30 Απριλίου τού 1993 ο Σταύρος Λάλας συνελήφθη επισήμως από τις Αρχές των Η.Π.Α., στην Βόρειο Βιρτζίνια όπου βρίσκονται τα γραφεία τής Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) και τού Πενταγώνου, με την κατηγορία τής ‘’συνωμοσίας με σκοπό την κατασκοπεία προς όφελος συμμάχου χώρας’’. Ακολούθησε σειρά μαραθώνιων ανακρίσεων από το F.B.I. αλλά και εκπροσώπους πολλών Υπηρεσιών των Η.Π.Α.. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1993 δικάστηκε και την επομένη καταδικάστηκε σε φυλάκιση 12 ετών με 5 επί πλέον έτη υπό καθεστώς επιτηρήσεως.
……….Ενώ η Ε.Υ.Π. τον εξέθεσε επιπόλαια και ανεπανόρθωτα, το ελλαδικό κράτος τον εγκατέλειψε στην τύχη του. Δεν ενδιαφέρθηκε ούτε καν γιά την σύζυγο και τα δύο ανήλικα παιδιά του. Ο ίδιος αργότερα, είπε, ότι ιδιωτικώς ενδιαφέρθηκαν οι Αντώνης Σαμαράς, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Ντόρα Μπακογιάννη, Πέτρος Μολυβιάτης και Γιώργος Καρατζαφέρης. Επί κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή ασχολήθηκε με το ζήτημά του ο υπουργός Αναστάσιος Παπαληγούρας και αργότερα, τόσο ο δήμαρχος Χρυσούπολης Σάββας Μιχαηλίδης, όσο και ο Νομάρχης Καβάλας Θεόδωρος Καλιοτζής, ενδιαφέρθηκαν γι’ αυτόν. Αντιθέτως δεν ασχολήθηκε ποτέ ο Κάρολος Παπούλιας.
……….Αποφυλακίστηκε στις 8 Ιουλίου τού 2005 συνεχίζοντας όμως να βρίσκεται υπό το καθεστώς επιτηρήσεως. Στην Ελλάδα κατάφερε να επιστρέψει και να ενωθεί επί τέλους με την οικογένειά του στις 25 Νοεμβρίου τού 2007, για να βιώσει ακόμα μία απογοήτευση μέχρι να λάβει την Ελληνική Ιθαγένεια (!..) Από τότε κατοικεί στην Μακεδονία και συγκεκριμένα στον Νομό Καβάλας. Άξια σεβασμού και η σύζυγός του, Μαρία Μαϊδανού Λάλα, η οποία δεν τον εγκατέλειψε, αλλά στάθηκε βράχος μεγαλώνοντας τα δύο τους παιδιά.
……….Σε ερώτημα δημοσιογράφων εάν μετά από όσα πέρασε μετάνιωσε, ο Σταύρος Λάλας απάντησε: ‘’Δεν μετανιώνω. Αυτό που έκανα τό ’κανα και θα μπορούσα να το ξανακάνω γιά να βοηθήσω την πατρίδα’ θα τό ’κανα με την καρδιά μου, γιατί είμαστε λίγοι κι αν δεν αγαπιόμαστε μεταξύ μας τότες χαθήκαμε’’.
……….Προτάσεις γιά να ασχοληθεί με την πολιτική είχε, αλλά όπως δήλωσε το 2012, δεν είναι πολιτικός αλλά στρατιώτης και μπορεί να προσφέρει στην πατρίδα σε θέματα στρατιωτικής φύσεως.
Η ευθύνη τής Ε.Υ.Π. και οι έρευνες που δεν έγιναν ποτέ.
……….Σχετικά με την αιτία που οδήγησε τις Μυστικές Υπηρεσίες των Η.Π.Α. να τον παρακολουθήσουν, παγιδεύσουν και φωτογραφήσουν την ώρα που υπέκλεπτε πληροφορίες, κυκλοφορούν διάφορα, αλλά η ελληνική κυβέρνηση δεν έδωσε ποτέ εντολή έρευνας, καθώς επίσης ούτε η Ε.Υ.Π. προχώρησε από μόνη της ως όφειλε σε έρευνα, έτσι ώστε να αποκαλυφθεί ο υπεύθυνος τής διαρροής.
……….Το 1990, ένας στενός συνεργάτης τού Κωνσταντίνου Τσίμα (διοικητή τής Ε.Υ.Π. επί ΠαΣοΚ), ο οποίος ήταν τότε ευρωβουλευτής, όταν έμαθε ότι πιέζουν τον Λάλα να πάρει μετάθεση από την Ταϊβάν και να έρθει στην Αθήνα, φοβήθηκε, και είπε – σε στενό κύκλο συνεργατών του ότι – ‘’φοβάμαι ότι θα τον κάψουν τον άνθρωπο’’. [Πληροφορία δημοσιογράφου Δημάκου Λουκά.]
………Σε συνέντευξη που έδωσε στέλεχος τής Ε.Υ.Π. στην εκπομπή «Το Κουτί τής Πανδώρας» (χωρίς να αποκαλυφθεί η ταυτότητά του), είπε: ‘’Πιστεύω ότι ό,τι έγινε, έγινε από λάθος τού χειριστή που είχε την περίοδο εκείνη τον Στηβ Λάλας. Ήταν [ο χειριστής] απ΄ ό,τι γνωρίζω τότε προϊστάμενος τής διεύθυνσης συλλογής πληροφοριών, ήταν ανώτατος αξιωματικός τού στρατού, και ό,τι έγινε, έγινε από λάθος χειρισμού, πιστεύω στον ενθουσιασμό τού στρατιωτικού΄ πήρε μία καλή πληροφορία από τον Στηβ Λάλα και την μεταβίβασε απ’ ευθείας στο Υπ. Εξωτερικών, χωρίς να την περάσει από τα αρμόδια κανάλια που είπαμε πριν, δηλαδή από την διεύθυνση συλλογής και επεξεργασίας, πράγμα το οποίο θέλω να πιστεύω, και είμαι σίγουρος δεν το γνώριζε το Υπ. Εξωτερικών ότι αυτή η πληροφορία μεταβιβάστηκε έτσι. Αυτούσια δηλαδή, ανεπεξέργαστη’’.
……….Σε αλλοδαπό κείμενο με τίτλο «Κάτι δεν ήταν σωστό-Something Wasn’t Right» τού 1996, διαβάζουμε ότι ο Στήβεν Λάλας συνελήφθη στις 3 Μαΐου 1993 στην Βόρεια Βιρτζίνια. Είχε υπηρετήσει στο Βελιγράδι, την Κωνσταντινούπολη, την Ταϊβάν και την Αθήνα ως αξιωματικός επικοινωνιών τού Στέιτ Ντιπάρτμεντ, και συνελήφθη επειδή παρέδιδε ευαίσθητες στρατιωτικές πληροφορίες σε Έλληνες αξιωματούχους.
……….Η πρώτη ένδειξη που έβαλε σε υποψίες την Υπηρεσία του, ήταν το γεγονός ότι σε μία συζήτηση μεταξύ αξιωματούχου τής Ελληνικής Πρεσβείας στην Ουάσινγκτον με αξιωματούχο τού Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Έλληνας αξιωματούχος ανέφερε μία πληροφορία τής οποίας η γνώση προϋπέθετε την ύπαρξη διαρροής μεταξύ τής Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα και τού Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αυτό οδήγησε σε έρευνα και ο Λάλας αργότερα καταγράφηκε σε οπτικό μέσο να υποκλέπτει έγγραφα τα οποία προορίζονταν γιά καταστροφή.
……….Επισήμως ο Λάλας παραδέχθηκε ότι στρατολογήθηκε από Έλληνες στρατιωτικούς το 1991, αλλά κατόπιν αποκαλύφθηκε ότι η κατασκοπευτική του δράση είχε ξεκινήσει από το 1977, όταν υπηρετούσε στον στρατό των Η.Π.Α. Στο διάστημα αυτό παρέδωσε στην Ελλάδα κατά προσέγγιση 700 έγγραφα, χαρακτηρισμένα ως υψίστης ασφαλείας, μεταξύ αυτών και έγγραφα τα οποία αφορούσαν τα σχέδια και την ετοιμότητα γιά την στρατηγική των Η.Π.Α. στα Βαλκάνια καθώς και την εκτίμηση των Η.Π.Α. σχετικά με τις προθέσεις τής Ελλάδος στο ζήτημα τής πρώην Γιουγκοσλαβίας. Το ξενόγλωσσο κείμενο αναφέρει ότι ο Λάλας αμειβόταν γιά τις πληροφορίες που παρείχε.
Γιά εμάς τούς Έλληνες, ο Σταύρος Λάλας πρόσφερε την ζωή του και το μέλλον του με αυταπάρνηση γιά την Ελλάδα. Προστίθεται και αυτός στον κατάλογο όσων έβαλαν το συμφέρον τού Γένους πάνω από όποιο προσωπικό όφελος.
-
Κείμενο, επιμέλεια, απομαγνητοφωνήσεις και μεταγλώττιση από την Αγγλική: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο
Πηγές:
-
http://www.e-istoria.com/
-
Απομαγνητοφωνήσεις τριών διαφορετικών δημοσιογραφικών εκπομπών με θέμα τον Σταύρο Λάλα, καθώς και το ξενόγλωσσο κείμενο: «Profile of a Spy,» in Security Matters, the F.B.I. Security Education Bulletin. Summer 1996.