,

,
Ερωτήματα γιά εκείνους που κατηγορούν τον άγιο Γρηγόριο τον Ε΄ως τουρκόφιλο και προδότη.
,
ΚΩΝ/ΝΟΥ Δ. ΚΑΠΕΤΑΝΟΠΟΥΛΟΥ
Πρωτοπρεσβυτέρου-Θεολόγου
,
……….Και τώρα μερικά ερωτήματα γιά όλους εκείνους που αβασάνιστα κατηγορούν τον Γρηγόριο ως τουρκόφιλο και προδότη. Ίσως από ιδεολογική αγκύλωση…
…α) Ο Μητροπολίτης Δέρκων, Γρηγόριος και αυτός, ήταν ένας κληρικός που στην καρδιά του εκόχλαζε η αγάπη γιά την πατρίδα. Συνυπέγραψε το κείμενο τού αφορισμού. Γιατί αυτή η γενναία ψυχή δεν διαμαρτύρεται καθόλου, εάν είχε έστω και υπόνοιες, ότι ο Πατριάρχης είναι προδότης; Γιατί ενώ οδηγείται στο μαρτύριο δεν αντιδρά, δεν λέει τίποτα; Ήταν και αυτός προδότης;;
…β) Ο «Λόγιος Ερμής», όργανο των Ελλήνων Διαφωτιστών στην Βιέννη, δημοσιεύει το κείμενο τού αφορισμού χωρίς τον παραμικρό σχολιασμό! Γιατί;; Αν εγνώριζαν οι Έλληνες Διαφωτιστές ή αν είχαν υπόνοιες ότι ο Πατριάρχης ήταν προδότης θα έγραφαν πολλά… Γιατί δεν έγραψαν το παραμικρό εναντίον τού Γρηγορίου;
…γ) Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο άμεσα θιγόμενος από το αφοριστικό, όχι μόνον δεν διαμαρτύρεται, αλλά λίγο αργότερα στις 8.6.1821, με ημερήσια διαταγή του, απεκήρυξε τους στρατιώτες του που δεν επέμεναν στον αγώνα γιά να εκδικηθούν το αίμα των κατασφαγέντων… Πατριαρχών.1
……….Και όχι μόνον δεν διαμαρτύρεται, αλλά και χαρακτηρίζει το αίμα τού Πατριάρχου «ιερόν»! Αλλά και κανένας από τους Πελοποννήσιους επαναστάτες δεν έγραψε τίποτα εναντίον τού Γρηγορίου, ούτε εξέφρασε το παραμικρό παράπονο! Όλοι ήξεραν!!!…
……….Γιατί; Και ακόμη γιατί προσπαθεί να πείσει άλλους, όπως τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, με επιστολή του στις 29.1.1822 ότι το αφοριστικό ήταν τέχνασμα και διπλωματικός ελιγμός τού Πατριάρχη;
…δ) Ο Βούλγαρος Ιστορικός και ακαδημαϊκός Νικολάϊ Τοντόρωφ (πρεσβευτής τής Βουλγαρίας στην Αθήνα, 1977) «μάς παρέχει την πληροφορία ότι ο Πατριάρχης είχε στενές σχέσεις και επικοινωνία με Βούλγαρους Φιλικούς, όπως με τον μεγαλέμπορο και επιχειρηματία από το Γκάμπροβο, Χατζή Χρήστο Ράτσκωφ, ο οποίος είχε δανείσει στο Πατριαρχείο 100 χιλιάδες λέβα και είχε κρύψει στον μύλο του 40 φορτία με πυρίτιδα και βόλια γιά τις ανάγκες τής ελληνικής εξεγέρσεως».2 Και ερωτώ: Τί τα ήθελε τόσα χρήματα ο νηστευτής και λιτοδίαιτος Γρηγόριος; Πώς συμβιβάζεται να είναι κανείς προδότης και τουρκοφάγος και συγχρόνως να επιχειρεί τέτοια «ανοίγματα», προετοιμάζοντας την εξέγερση των Ελλήνων;
…ε) Δύο πρόσωπα, σύγχρονοι τού Γρηγορίου, ο Νικ. Σπηλιάδης και ο Μιχ. Οικονόμου, γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα αυτής τής εποχής. Γιατί δεν γράφουν κάτι σχετικώς αν ο Γρηγόριος, όπως διατείνονται μερικοί εκτελούντες «διατεταγμένη υπηρεσία» ιστορικοί, ήταν προδότης και τουρκόφιλος;
……….Και όχι μόνον δεν γράφουν τίποτα, αλλά και εξαίρουν «τον πατριωτισμό, το πνεύμα τής θυσίας, και την πολιτική ευθυκρισία του».3 Ότι ο αφορισμός δεν εκφράζει την βούληση τού Γρηγορίου, φαίνεται από την πληροφορία τού Μιχ. Οικονόμου γιά την ανάκλησή του σε μυστική τελετή 12 ημέρες μετά την κοινοποίησή του.4
…στ) Όσοι αβασάνιστα τον κατηγορούν ως προδότη και τουρκόφιλο, δεν έχουν προσέξει μία κίνηση, ενδεικτική τού Γρηγορίου, ολίγα λεπτά προ τού απαγχονισμού του. Ενώ η αγχόνη είναι περασμένη στον λαιμό του, αυτός εστράφη προς το δυτικό μέρος τού ορίζοντος, προς την πατρίδα του την Πελοπόννησο και ευλόγησε και με τα δύο του χέρια τον ορίζοντα, δηλ. τους Πελοποννήσιους επαναστάτες!!
……….Έχουμε 10 Απριλίου 1821 και ο αγώνας τής Εθνεγερσίας έχει αρχίσει από τις 25 Μαρτίου. Αυτό για το οποίο αγωνίσθηκε, η έκρηξη τής Επαναστάσεως, είναι πραγματικότητα! Την Επανάσταση ευλογεί! Αλήθεια, τί έχουν να πουν οι κατήγοροι τού Γρηγορίου;
…ζ) Ο θάνατός του, το μαρτύριό του, αποπνέουν μία μεγαλοπρέπεια. Εβάδισε προς το μαρτύριο ήρεμος! Τρόπον τινά το επεζήτησε, ενώ θα μπορούσε να το αποφύγει. Ποθεί το μαρτύριο!… Εγνώριζε πολύ καλά γιατί έχυνε το αίμα του! Μεγάλη καρδιά! ΑΞΙΟΣ ποιμένας! Μπορούν οι κατήγοροι τού Γρηγορίου να μάς δείξουν παρόμοια περιστατικά προδοτών που πεθαίνουν γι’ αυτό που επρόδωσαν;
…η) Τα γεγονότα τής Επαναστάσεως στις Ηγεμονίες έγιναν γνωστά στους Τούρκους στην Πόλη την 1η Μαρτίου 1821. Η αποκήρυξη τού Υψηλάντη από τον Τσάρο και η άδειά του να εκστρατεύσει Τουρκικός στρατός στις Ηγεμονίες έγινε στις 14 Μαρτίου 1821. Τελευταίος και μόλις στις 23 Μαρτίου ο Γρηγόριος αποκήρυξε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Όπως βλέπουμε, ο αφορισμός εκδόθηκε με την μεγαλύτερη καθυστέρηση. Εκδόθηκε δηλαδή όταν η επανάσταση στις Ηγεμονίες είχε κριθεί, ενώ στην Πελοπόννησο είχε ξεσπάσει! Πιστεύω πως ένας προδότης δεν θα καθυστερούσε. Θα έσπευδε, όπως συνήθως συμβαίνει, να πράξει το… καθήκον του.
……….Ερωτώ τους κατηγόρους τού Γρηγορίου· έχουν αντιρρήσεις γιά την τακτική τού Γρηγορίου σ’ αυτό το σημείο; Αλλά όποιος δεν θέλει να δει, δεν βλέπει. Οι μικροϊδεολογικές σκοπιμότητες φαίνεται πως διαστρέφουν και σκοτώνουν την αλήθεια…
…θ) Το αφοριστικό εναντίον των Κλεφτών, που ο Γ. Τερτσέτης δικαιολογεί, δεν το είχε εκδώσει ο Γρηγόριος. Το είχε εκδώσει, προ τού Γρηγορίου, ο Πατριάρχης Καλλίνικος Ε’ (1801-1806). Όταν εκδόθηκε το αφοριστικό εκείνο, ο Γρηγόριος βρισκόταν εξόριστος στο Άγιον Όρος. Και κάτι που θα σοκάρει τους «προοδευτικούς». Ο Γρηγόριος όταν ξανάγινε Πατριάρχης, ακύρωσε το αφοριστικό τού Καλλίνικου Ε’. Προδότης να σου πετύχει (!) Έγραψε δε επιστολή στον Γέρο τού Μοριά, που εκείνος την δέχθηκε με βαθιά συγκίνηση και ευγνωμοσύνη. Αξιοσημείωτο είναι ότι στην επιστολή αυτή, όπως γράφει ο Μ. Οικονόμου, γραμματικός τού Θ. Κολοκοτρώνη, έλυε ο Γρηγόριος παντός δεσμού, όσον αφορά το αφοριστικόν τού Καλλινίκου Ε’, τον Θ. Κολοκοτρώνη και τον ευλογούσε! Η απάντηση – επιστολή κατένυξε την καρδιά τού Θ. Κολοκοτρώνη!!5 Όσο γιά την φράση τού Κολοκοτρώνη: «αυτός ο Πατριάρχης έκανε ό,τι τού έλεγε ο Σουλτάνος», είναι γεγονός πως δεν την είπε ο Γέρος γιά τον Γρηγόριο Ε’.6 Πώς είναι δυνατόν ένας τέτοιος άνθρωπος, όπως ο Γρηγόριος, να είναι προδότης τού Αγώνα και τουρκόφιλος; Ένας τουρκόφιλος είναι δυνατόν έτσι να δρα και να ενεργεί;
…ι) Εάν ο Σουλτάνος Μαχμούτ προέβαινε σε σφαγές τού Ελληνικού στοιχείου τότε ποιοί θα σήκωναν τ’ άρματα; Ποιοί θα έκαναν την Επανάσταση; Δεν αποτελούσε αυτό δίλημμα γιά τον Γρηγόριο;
…ια) Ο Πατριάρχης εργαζόμενος με τον δικό του τρόπο, υποκινούσε τον Σουλτάνο σε πόλεμο κατά τού Αλή Πασά. Χρησιμοποιούσε δε γι’ αυτό το σκοπό τον έμπιστό του Χατζή Ομέρ Εφέντη, ο οποίος επηρέαζε τον σύμβουλο τού Σουλτάνου, Χαλέτ Εφέντη.7
……….Από την άλλη μεριά ο Πατριάρχης, ο Παλαιών Πατρών και ο Ιω. Παπαρρηγόπουλος παγίδευσαν τον παμπόνηρο Αλή Πασά των Ιωαννίνων, σπρώχνοντάς τον σε αντίσταση κατά τού Σουλτάνου, με την υπόσχεση ότι μέσω τού Ιωάννη Καποδίστρια θα επιτύχουν κήρυξη πολέμου τής Ρωσίας κατά τής Τουρκίας. Το σχέδιο επέτυχε. Ο Αλή βγήκε από την μέση και ο Μοριάς βρήκε την ευκαιρία να κηρύξει την Επανάσταση8.
……….Η υπηρεσία αυτή τού Γρηγορίου, γράφει ο Παν. Παπαθεοδώρου, ήταν εκείνη την στιγμή η μεγαλύτερη που μπορούσε να προσφέρει στον εθνικόν αγώνα.9 Οι επικριτές τού Γρηγορίου γνωρίζουν αυτές τις «μικρολεπτομέρειες»;;
…ιβ) Μερικοί Ιστορικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι το Πατριαρχείο και οι Φαναριώτες είχαν βάλει σε εφαρμογή «σχέδιο» γιά το φάγωμα τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκ των έσω. Όταν οι εχθροί τού Γένους το πήραν χαμπάρι έριξαν το σύνθημα: «αμέσως τώρα επανάσταση». Έτσι χωρίς προπαρασκευή, το Γένος θα μάτωνε γι’ άλλη μία φορά με οδυνηρές συνέπειες… Το αν η Επανάσταση τού ’21 στάθηκε όρθια, αυτό είναι ένα άλλο γεγονός. Άλλωστε υπήρχαν επιφυλάξεις και δισταγμοί από σημαίνοντα πρόσωπα τής εποχής εκείνης, Καποδίστριας, Κοραής, μέλη τής Φιλικής Εταιρίας κ.α. Αυτό βέβαια δεν φανέρωνε φιλοτουρκισμό και έλλειψη πατριωτισμού, αλλά εκτίμηση διαφορετική των περιστάσεων!
……….Το «ίδιο «σχέδιο» είχε μπει σε εφαρμογή και πριν από το 1922. Ήταν εποχή που στους 100 βουλευτές τού Τουρκικού Κοινοβουλίου οι 70 ήταν Έλληνες!
……….Τότε μέσα στις Μασονικές Στοές εκκολάφθηκε το κίνημα των Νεότουρκων με τον Ταλαάτ Μπέη, το όποιο προώθησε στην εξουσία τον Κεμάλ Ατατούρκ. Ο Κεμάλ, μασόνος πεφωτισμένος, βοηθήθηκε αποφασιστικά από τους Εβραίους Μπολσεβίκους τής Ρωσίας και από τα Σιωνιστικά ανδρείκελα τής Δύσεως. Είχε βέβαια προηγηθεί η ύπουλη «δουλειά» δύο υψηλόβαθμων Ελλήνων Τεκτόνων, τού Στέφανου Σκουλούδη και τού Κλεάνθη Σκαλιέρη στις αρχές τής δεκαετίας τού 1870. Με την Στοά τού Σκαλιέρη, το «Φως τής Ανατολής», θα συνεργασθεί ο αρχηγός των Νεότουρκων, Ταλαάτ Μπέης. Έτσι ήλθε η καταστροφή τού 1922, μία από τις χειρότερες γιά τον Ελληνισμό.10
……….Έτσι μπορεί να καταλάβει κανείς γιατί φθάσαμε στην Μικρασιατική καταστροφή. Οι επικριτές, οι κατήγοροι και οι υβριστές τού Γρηγορίου ας σκεφθούν…. Είναι αδιανόητο να κατηγορείς κάποιον χωρίς αποδείξεις. Έτσι δεν γράφεται ιστορία.
…ιγ) Και κάτι άλλο που δεν θα το γνωρίζουν οι επικριτές και υβριστές τού Γρηγορίου: Το λείψανο τού Πατριάρχη παρέμεινε 11 ημέρες άταφο· (3 ημέρες στην αγχόνη και 8 ημέρες στην θάλασσα). Στις 22 Απριλίου 1821, Παρασκευή τής εβδομάδος των Μυροφόρων, ελληνικό πλοίο μετέφερε το ιερό σκήνωμα στην Οδησσό τής Ρωσίας. Έφθασε εκεί στις 12 Μαΐου 1821, δηλαδή ύστερα από ταξείδι 20 ημερών. Το λείψανο τού Ιερομάρτυρα Γρηγορίου Ε’, θείο σημείο τής Αγιότητος αυτού, διετηρείτο ΑΣΗΠΤΟΝ και ΕΥΩΔΕΣΤΑΤΟΝ! Το γεγονός εβεβαιώθη υπό των Ρωσικών Αρχών και ανεγράφη εις το επίσημο πρωτόκολλον τού Τελωνείου τής Οδησσού.11
…ιδ) Υπάρχει και μία ισχυρή μαρτυρία, αληθινός καταπέλτης κατά των συκοφαντών τού Γρηγορίου.
……….Και αυτή είναι η αγόρευση τού βουλευτή Ρήγα Παλαμήδη στην Εθνική αντιπροσωπεία στις 3.8.1864. Στην συγκλονιστική, λόγω των αποκαλυφθέντων γεγονότων αγόρευσή του, ο Ρ. Παλαμήδης είπε ότι στις 14 Μαρτίου 1821 τον προσκάλεσε ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’, και τού έδωσε δύο πατριαρχικά έγγραφα το ένα διά τον Π. Πατρών Γερμανό και το άλλο διά τον Τριπόλεως Δανιήλ. Ομιλών ο Πατριάρχης μετά παλλούσης καρδίας, ανάγκασε τον Ρ. Παλαμήδην να τα πάρει, κάμπτοντας τις αντιρρήσεις του ένεκα τού κινδυνώδους τής αποστολής.
……….Την διήγηση αυτή τού Ρ. Παλαμήδη επιβεβαιώνει και ο Π. Σούτσος, αρθρογράφος τής εφημερίδας «Αιών», ο οποίος δηλώνει ότι ήταν παρών στον διάλογο των δύο ανδρών και είδε τον Γρηγόριο με δάκρυα στα μάτια να παρακαλεί τον Παλαμήδη να μεταφέρει τα έγγραφα λέγοντας: «Εξεδώκαμεν αφορισμόν κατά τού ένοπλου Γένους, φοβούμενοι την σφαγήν του. Πορεύεσθε προς την Πελοπόννησον, και αναγγείλατε εις τον Π. Πατρών και τους άλλους Ιεράρχας ότι η ευλογία εμού επί τα έργα των χειρών τού Ελληνικού λαού. Πολεμείτε τον Αγαρηνόν»12.
……….Έχουν υπ’ όψη τους αυτές τις «λεπτομέρειες» οι συκοφάντες τού Γρηγορίου;
- Σπυρ. Τρικούπη, σελ. 128.
- Παν. Παπαθεοδώρου, ο Γρηγόριος Ε’ και η Επανάσταση τού ’21, σελ. 49. Συνιστώ εκθύμως την εργασία αυτή. Είναι μια ολοκληρωμένη θεώρηση τού Γρηγορίου Ε’!!!
- Παν. Θ. Παπαθεοδώρου, Γρηγόριος Ε’ και η Επανάσταση τού ’21, σελ. 61.
- Στο ίδιο, σελ. 62.
- Ιω. Παπαϊωάννου, Ιστορικές γραμμές, τόμ. Α’, σελ. 210-211.
- Εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», Μάιος 1977, όπου και άρθρον του Αρχιμανδρίτη Μελετίου Καλαμαρά, τώρα Μητροπολίτου Πρεβέζης και Νικοπόλεως.
- Διον. Κόκκινου, Η Ελληνική Επανάστασις, τόμ. Α’, σελ. 364.
- Παν. Παπαθεοδώρου, Γρηγόριος Ε’ και η Επανάστασις τού ’21, σελ. 50.
- Στο ίδιο. σελ. 51
- Κων/νου Καπετανοπούλου, πρεσβυτέρου, Αντιχιλιαστικά – Αντιμασονικά και άλλα κείμενα, σελ. 84
- Ιω. Βώκου, Γρηγόριος Ε’, σελ. 29.
- Π. Παπαθεοδώρου, ο Γρηγόριος Ε’ και η Επανάσταση τού 1821, σελ. 69-71.
-
ΠΗΓΗ: ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο Ε’, ΠΡΟΔΟΤΗΣ Ή ΙΕΡΟ-ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ & ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ 2000.
-
Σημείωση: Η επιλογή του κειμένου και η ηλεκτρονικοποίηση έγιναν από τον φίλο Ναύκο.
-
Πληροφορίες και πηγή εικόνας: paletaart4 – Χρώμα & Φώς
- Επιμέλεια κειμένου: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο.