.

.

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

.
Σόφης Ν. Παπαδημητρίου

..

Η ευημερία του νησιού που παρατηρήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα διακόπηκε απότομα το 1821, όταν οι Σαμοθρακίτες ξεσηκώθηκαν και αυτοί για ν’ απαλλαγούν από τον Τούρκο κατακτητή.

Μερικοί πρόκριτοι της Σαμοθράκης που είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία είχαν πληροφορίες ότι σε ορισμένο χρόνο θα επαναστατούσε ολόκληρη η Ελλάδα. Μόλις λοιπόν πληροφορήθηκαν τα γεγονότα στην Πελοπόννησο, έπεισαν τους κατοίκους του νησιού να κηρύξουν τον Απρίλιο του 1821, τους εαυτούς τους ελεύθερους και ν’ αρνηθούν να πληρώσουν τους οφειλόμενους στους Τούρκους φόρους. Συγχρόνως ένας Σαμιώτης που βρισκόταν στο νησί, άρχισε να γυμνάζει μερικούς Σαμοθρακίτες και να τους μαθαίνει σκοποβολή.

Η Τουρκική Κυβέρνηση, απασχολούμενη μ’ άλλα προβλήματα του κράτους, στην αρχή δεν πήρε κανένα μέτρο εναντίον του νησιού.

Σε μερικούς μήνες όμως ο τουρκικός στόλος βγήκε από τον Ελλήσποντο και την 1η Σεπτεμβρίου αποβίβασε στο νησί χίλιους, ή σύμφωνα με άλλες πληροφορίες δύο χιλιάδες άνδρες, για να καταστείλουν την ανταρσία.

Η καταστροφή που επακολούθησε ήταν ολοκληρωτική. Οι Τούρκοι λεηλάτησαν τα πάντα, έκαψαν τα σπίτια, πήραν όλα τα ζώα, και από τους κατοίκους, όσοι δεν πρόφτασαν να φύγουν προς τα βουνά ή από τη θάλασσα για να γλιτώσουν, άλλους τους έσφαξαν κι άλλους, τους νεώτερους κυρίως, τους έφεραν στην Κωνσταντινούπολη για να πουληθούν για σκλάβοι, Ενώ δώδεκα τους κρέμασαν στα κατάρτια των πλοίων για εκφοβισμό των υπόλοιπων.

Ο Άγγλος ιστορικός G. FINLAY γράφει χαρακτηριστικά: “Ήταν αδύνατο να υποθέσει κανείς ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν διαπράξει κάποιο έγκλημα που ν’ αξίζει μια τόσο σκληρή τιμωρία”. Αντίθετα ο Τούρκος ιστορικός Αχμέτ Δζεβέτ πασάς γράφει ότι ο στρατιωτικός διοικητής των Δαρδανελλίων έστειλε στη Σαμοθράκη μια μικρή στρατιωτική δύναμη για να καταστείλει την επανάσταση και ύστερα από συμπλοκή με τους κατοίκους, τους νίκησαν.

Ένα δραματικό επεισόδιο μετά την απόβαση των εχθρικών στρατευμάτων στο νησί περιγράφεται στην αφήγηση μιας νέας γυναίκας από τη Σαμοθράκη. Παραθέτονται παρακάτω μερικά αποσπάσματα.

“Οι κάτοικοι της Σαμοθράκης ζούσαν ως επί το πλείστον ποιμενική ζωή. Ανάμεσα σ’ αυτούς ζούσαν και μερικές πλούσιες οικογένειες. Είχαν καταφύγει εκεί από άλλα μέρη αμέσως μετά την οθωμανική κατάκτηση αφού Είχαν ξεπουλήσει προηγουμένως όλα τα πολύτιμα υπάρχοντά τους. Από μια τέτοια οικογένεια ήμουν κι εγώ… Η αδελφή μου Κωνσταντία ήταν πολύ όμορφη με πολλούς θαυμαστές. Ανάμεσά τους ξεχώριζε ο Θεόφιλος, γιος ενός πλούσιου βοσκού. Κανείς δεν ήταν πιο γρήγορος στο τρέξιμο, πιο καλός σκοπευτής και πιο σπουδαίος κιθαρίστας από τον Θεόφιλο.. Την Κωνσταντία όμως την ήθελε κι ο γιός του Τούρκου καδή, ο Μεχμέτ, αλλά αυτή με επιμονή αρνιόταν τις προτάσεις του… Δυστυχώς όμως κάποια μέρα ο καπιτάν πασάς έπλευσε με το στόλο του για να υποτάξει το νησί. Τα άγρια στρατεύματά του έσφαξαν όλους σχεδόν τους κατοίκους όσους δεν πρόφτασαν να κρυφτούν. Ο Μεχμέτ ο ίδιος επικεφαλής ενός στίφους ψάχνει να βρει τον αντίζηλό του το Θεόφιλο που είχε καταφύγει μαζί με τον πατέρα του στο σπίτι μας για να μας προστατέψουν… Ύστερα από σκληρή μάχη κι αφού ο Θεόφιλος κατάφερε να εξοντώσει πολλούς Τούρκους τελικά βρήκε και ο ίδιος το θάνατο μπροστά στα μάτια μας από το χέρι του Μεχμέτ, παρά τις ικεσίες της Κωνσταντίας να τον λυπηθεί. Η Κωνσταντία αμέσως εκεί μπροστά μας αυτοκτόνησε βυθίζοντας ένα μαχαίρι στο στήθος της’’.

Ένα περίπου χρόνο μετά την καταστροφή, ο Αμερικανός φιλέλληνας που περιέπλεε τις ακτές και τα νησιά του Αιγαίου, πέρασε από τη Σαμοθράκη. Στο ημερολόγιό του σημειώνει:

Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να διαβάσετε στο : www.e-istoria.com