.
Νορμανδοί
……….Το Βυζάντιο δεν κινδύνευσε μόνον από τις επιδρομές βαρβαρικών φύλων από τον Βορρά και την Ανατολή· τον 11ο αι. απειλείται και από την Δύση. Στην Κάτω Ιταλία και Σικελία είχαν εδραιωθεί οι Νορμανδοί – σκανδιναβικό φύλο – που έχοντας καταλάβει την Βάρη (1071), πρωτεύουσα τού βυζαντινού θέματος Λογγιβαρδίας και τελευταίο έρεισμα τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην Ιταλία, προετοιμάζονται να μεταφέρουν τις πολεμικές τους επιχειρήσεις στις βυζαντινές ακτές απέναντι από την Κάτω Ιταλία, σε μία προσπάθεια να κατακτήσουν το Βυζάντιο, σχέδιο που τελικά θα αποτύχει.
……….Θα ασχοληθούμε με τους Νορμανδούς μόνον εφ’ όσον η απειλή τους κατά τού Βυζαντίου εγγίζει καθ’ οποιονδήποτε τρόπο την περιοχή τής Θράκης.
……….Στις 17 Ιουνίου 1081 ο ηγέτης των Νορμανδών Ροβέρτος Γυϊσκάρδος άρχισε να πολιορκεί το Δυρράχιο. Λίγο νωρίτερα είχε ανακηρυχθεί αυτοκράτορας ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός (1081-1118). Παρά τις πρώτες τους αποτυχίες οι Νορμανδοί δεν κάμφθηκαν και παρέμειναν απειλητικοί στην περιοχή. Ο Αυτοκράτορας αποφάσισε να ενεργήσει δυναμικά. Τον Αύγουστο τού 1081 αναχώρησε από την Κωνσταντινούπολη. Λίγο ενωρίτερα είχε γράψει στον Γρηγόριο Πακουριανό, που ήταν μέγας δομέστικος τής Δύσης και βρισκόταν στην Αδριανούπολη, να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του και, αφού ενωθεί μαζί του, να βαδίσουν από κοινού κατά των Νορμανδών. Η ανταπόκριση τού Πακουριανού ήταν άμεση: «Ο δε (ενν. Γρηγόριος Πακουριανός) μετά τού οπλιτικού παντός και των τής μείζονος τύχης τής Ορεστιάδος σπουδαίως έξεισιν ενωθήναι τω βασιλεί επειγόμενος. Εφθακώς δε και ο Αυτοκράτωρ ευθύς εις πολέμου σχήμα το οπλιτικόν άπαν κατέστησεν».
……….Η σύγκρουση με τους Νορμανδούς έξω από το Δυρράχιο κατέληξε σε ήττα τού βυζαντινού στρατού. Την άνοιξη τού 1082 ο Αλέξιος, αφού άφησε διοικητή τού στρατού που θα παρακολουθούσε τους Νορμανδούς τον Γρηγόριο Πακουριανό με εντολές παράλληλα γιά αναδιοργάνωση τού στρατεύματος, «[]αυτός προς την βασιλεύουσαν επανέρχεται». Βρήκαν τότε την ευκαιρία οι Μανιχαίοι στρατηγοί Ξαντάς και Κουλέων από την Φιλιππούπολη να εγκαταλείψουν τον βυζαντινό στρατό και να επιστρέψουν με τους 2.500 άνδρες τους στην πατρίδα τους παρά τις εκκλήσεις τού Αυτοκράτορα να παραμείνουν στο στράτευμα.
……….Την άνοιξη τού επομένου έτους (1083) ο Αλέξιος, αφού προετοιμάσθηκε καλά, ξεκίνησε και πάλι κατά των Νορμανδών που ήδη πολιορκούσαν την Λάρισα. Ενδιάμεσος σταθμός του στην Θράκη δεν μαρτυρείται. Η εκστρατεία αυτή υπήρξε επιτυχής. Την διέκοψε γιά λίγο ο Αυτοκράτορας προκειμένου να ασχοληθεί και πάλι με τους Παυλικιανούς τής Θράκης.
……….Το φθινόπωρο τού 1083 εξεστράτευσε και πάλι κατά των Νορμανδών αποβλέποντας στην οριστική τους εκδίωξη από την Βαλκανική. Η Καστοριά, το τελευταίο έρεισμα των Νορμανδών στην περιοχή, παραδόθηκε τον Οκτώβριο-Νοέμβριο τού 1083. Έτσι ο Αλέξιος «τής προς το Βυζάντιον είχετο νικητής επιφανέστατος». Η νορμανδική απειλή είχε πλέον εκλείψει. Μόλις έφθασε στην Πόλη, τακτοποίησε οριστικά και το ζήτημα με τους απείθαρχους αρχηγούς των Μανιχαίων τής Φιλιππουπόλεως.
……….Εκατό χρόνια αργότερα – αφού στο μεταξύ είχε προηγηθεί μία αποτυχημένη εκστρατεία τού Μανουήλ Α΄ Κομνηνού (1143-1180) στην Κάτω Ιταλία (Αύγουστος-Σεπτέμβριος τού 1155) με σκοπό την επανάκτηση των βυζαντινών κτήσεων στην περιοχή – κατά την εποχή τού Ανδρόνικου Α΄ Κομνηνού (1183-1185), εξέχοντες Βυζαντινοί, καταδιωγμένοι από τον σκληρό και καχύποπτο Αυτοκράτορα, είχαν καταφύγει στις αυλές ξένων ηγεμόνων και περιέγραφαν με τα μελανότερα χρώματα την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί στο Βυζάντιο.
……….Ο Γουλιέλμος Β΄, βασιλιάς των Νορμανδών (1166-1189), πίστεψε τότε πως ήταν ευκαιρία να επιτεθεί κατά του Βυζαντίου. Αποβιβάσθηκε λοιπόν στο Δυρράχιο και αφού το κατέλαβε «αυτοβοεί» (Ιούνιος 1185) κατευθύνθηκε προς την Θεσσαλονίκη. Ο στόλος του κατευθύνθηκε προς τον ίδιο στόχο. Οι Νορμανδοί, αφού κατέλαβαν την Θεσσαλονίκη και προέβησαν σε κάθε είδους βαρβαρότητες, διαιρέθηκαν σε δύο τμήματα. Το ένα από αυτά κατευθύνθηκε προς τις Σέρρες, ενώ το μεγαλύτερο προς την Κωνσταντινούπολη. Το δεύτερο αυτό τμήμα, όταν έφθασε στη Μοσυνόπολη τής Θράκης, σταμάτησε. Οι Νορμανδοί δεν είχαν ακόμη συγκρουσθεί με τις βυζαντινές δυνάμεις που τους παρακολουθούσαν από κάποια απόσταση. Αποφάσισαν λοιπόν να συγκεντρώσουν στην Μοσυνόπολη όλες τις δυνάμεις τους και στην συνέχεια να προελάσουν εναντίον τής βασιλεύουσας.
……….Μετά τον εξευτελιστικό και βασανιστικό θάνατο που βρήκε ο Ανδρόνικος Α΄ από τον εξαγριωμένο όχλο που είχε υποφέρει τα πάνδεινα εξ αιτίας του, ο νέος Αυτοκράτορας Ισαάκιος Β΄ Άγγελος (1185-1195) έθεσε ως πρώτο στόχο του την αντιμετώπιση τού κινδύνου των Νορμανδών, οι οποίοι είχαν επιδοθεί σε λεηλασίες τής περιοχής τής Μοσυνόπολης.
……….Ο στρατηγός Αλέξιος Βρανάς, αφού αναδιοργάνωσε τον βυζαντινό στρατό, επιτέθηκε αιφνιδιαστικά εναντίον των Νορμανδών, τους νίκησε και κατέλαβε την Μοσυνόπολη. Στην συνέχεια κατευθύνθηκε προς τον Στρυμόνα καταδιώκοντας τον εχθρό. Στις 7 Νοεμβρίου 1185 σε τοποθεσία ανατολικά τού ποταμού, που ονομαζόταν «ο τού Δημητρίτζη τόπος», ο βυζαντινός στρατός νίκησε κατά κράτος τον εχθρό. Οι Νορμανδοί εκκένωσαν την Θράκη. Συγκεντρώθηκαν στην Θεσσαλονίκη και με τα πλοία τους απέπλευσαν γιά την Σικελία. Οι υπόλοιποι αναχώρησαν σύντομα και από το Δυρράχιο. Οι ήδη μεγάλες απώλειές τους πολλαπλασιάσθηκαν από τις ασθένειες, τις τρικυμίες και τις επιθέσεις τού βυζαντινού στόλου.
……….Η πανωλεθρία των Νορμανδών τους απέτρεψε οριστικά από κάθε μελλοντικό σχέδιο να απειλήσουν το Βυζάντιο.
……….Σημείωση: Είναι απίστευτη η βιβλιογραφία που παραθέτει ο κύριος Κυριαζόπουλος στα κείμενά του!
- Πηγή: Η διδακτορική διατριβή τού Χρίστου Α. Κυριαζόπουλου, «Η Θράκη κατά τους 10ο – 12ο αιώνες, συμβολή στη μελέτη τής πολιτικής, διοικητικής και εκκλησιαστικής της εξέλιξης».
- Ηλεκτρονική πηγή : www.e-istoria.com