ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΙ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΩΤΑΣ (ΚΑΠΕΤΑΝ ΓΚΟΝΟΣ) +13/2/1911

,

Ματόπουλος Ἀποστόλης ἀριστερά καὶ Γεώργιος Γκόνος-Γιῶτας δεξιὰ

,

Γεώργιος (καπετάν Γκόνος) Γιώτας  ἤ Γιαννιτσιώτης (+ απόγευμα της 13ης Φεβρουαρίου 1911)

……….Ο καπετάν Γκόνος ἤ Γεώργιος Γιώτας, ήταν σλαβόφωνος Μακεδονομάχος που έδρασε στην περιοχή των Γιαννιτσών. Ξεκίνησε την δράση του τον Οκτώβριο του 1904, σαν οδηγός της λίμνης και βοήθησε στην επιστροφή έξι χωριών στο Πατριαρχείο. Από το τέλος του 1904 και ως τις αρχές του 1905 σχηματίζονταν ελληνικά ανταρτικά σώματα και αποστέλλονταν στη Μακεδονία, με κύριο στόχο την εμψύχωση των γηγενών και την σύγκρουση με τα βουλγαρικά σώματα και τον τουρκικό στρατό.

……….Το 1905 ήταν ένα κρίσιμο έτος καθώς τα ελληνικά σώματα δεν κατάφεραν να υπερισχύσουν των βουλγαρικών. Όμως από το φθινόπωρο του 1905 άρχισε η αναδιοργάνωσή τους, με αποτέλεσμα το 1906 να κάνουν πιο δυναμική την παρουσία τους στη Μακεδονία και να επαναφέρουν πολλούς Σλαβόφωνους στο Πατριαρχείο. Ιδιαίτερα σκληρός ήταν ο αγώνας στην ελώδη λίμνη των Γιαννιτσών, σημείο στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο των οδικών αρτηριών, με πρωταγωνιστές τους καπεταναίους, Άγρα, Δεμέστιχα και Γκόνο.

Σῶμα τῶν ὁπλαρχηγῶν Ματόπουλου Ἀποστόλη καὶ Γκόνου ἤ Γκώνου Γιώτα Γεώργιου

……….Ο καπετάν Γκόνος, όπως και άλλοι σλαβόφωνοι Μακεδονομάχοι στην πρώιμη περίοδο του αγώνα, ακολούθησαν ομάδες κομιτατζήδων από ενθουσιασμό, γιατί υπήρξε η λανθασμένη αντίληψη και η πρώτη εντύπωση, ότι ο αγώνας τους ήταν εναντίον των τούρκων. Όταν όμως έγιναν φανερές οι προθέσεις των κομιτατζήδων και ιδιαίτερα μετά το Ίλιντεν, δημιούργησαν τα δικά τους ανταρτικά σώματα και αγωνίσθηκαν εναντίον των σκοπών και των στόχων του βουλγαρικού κομιτάτου. Το πολυπληθές και πολύπαθο σλαβόφωνο στοιχείο έκανε τελικά την πλάστιγγα να γείρει υπέρ του ελληνισμού. Οι αφοσιωμένοι στο Πατριαρχείο «γραικομάνοι», παρότι είχαν απολέσει την ελληνοφωνία τους, διατήρησαν αλώβητη την πίστη τους.

Ἀπό ἀριστερά ὁ Γεώργιος-Γκόνος Γιώτας μὲ τὸν καπετὰν Ἀκρίτα-Μαζαράκη στὸ κέντρο καὶ τὸν Λάζαρο Δογιάμα δεξιὰ. Καθισμένος ὁ Ματόπουλος Ἀπόστολος

……….Τον Μάρτιο του 1905, ο καπετάν Γκόνος πέρασε στο πρώτο συγκροτημένο ελληνικό Σώμα και από τον Μάϊο του 1905 άρχισε την δράση του στον Βάλτο Γιαννιτσών. Τον επόμενο χρόνο συνεργάστηκε με τον Καπετάν Άγρα, πετυχαίνοντας σημαντικές επιτυχίες. Από το 1908 άρχισε να δρα με δική του ομάδα, ενώ στο τέλος του ιδίου χρόνου, όταν έγινε η νεοτουρκική μεταπολίτευση της 10ης Ιουλίου, ο Γκόνος αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει τον αγαπημένο του Βάλτο και να καταφύγει στην Αθήνα για να μην δολοφονηθεί. Έμεινε δύο περίπου χρόνια στο Άσυλο των Μακεδόνων. Όμως τον Νοέμβριο του 1910,  έφυγε κρυφά και επέστρεψε στην Μακεδονία του, συγκροτώντας δικό του Σώμα.  Οι κινήσεις του προδόθηκαν από δύο παλιούς του συνεργάτες οι οποίοι είχαν γίνει συνεργάτες των Νεότουρκων.

……….Το απόγευμα της Κυριακής 13 Φεβρουαρίου 1911, κοντά στο χωριό Νησί του Ρουμλουκίου, δίπλα στην λίμνη των Γιαννιτσών, μετά από συμπλοκή με το απόσπασμα του Χαλίλ μπέη και επιχειρώντας έξοδο για να διαφύγουν από τον τουρκικό κλοιό (η μάχη είχε ξεκινήσει από τις 12/2), ο καπετάν Γκόνος Γιώτας, έπεσε νεκρός στα 31 του χρόνια. Η εφημερίδα «Σκρίπ» της 20ης Φεβρουαρίου 1911, ανέφερε σε τίτλο της: «ΗΡΩΙΚΟΤΑΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΓΚΟΝΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ. ΠΩΣ ΕΠΕΣΕ ΜΑΧΟΜΕΝΟΣ, ΘΥΜΑ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ». Τηλεγράφημα του Ελληνικού Γενικού Προξενείου Θεσσαλονίκης της 14ης Φεβρουαρίου 1911, με αριθμό Εμπισ. Πρωτ.114 και υπογραφή του Προξένου Παπαδιαμαντόπουλου, αναφέρει ότι: «Κατά τουρκικάς πληροφορίας χθες επελθούσης συμπλοκής παρά χωρίον Νησί Βεροίας, μεταξύ αποσπάσματος και «συμμορίας» Γκόνου, ούτος εφονεύθη και «συμμορία» διεσκορπίσθη».

 ΤΟ ΓΚΟΝΟ ΓΙΩΤΑ ΣΚΟΤΩΣΑΝ

Τρία πουλάκια κάθονταν πέρα στου Σκρα τη ράχη .

Το ‘να τηράει τα Γιαννιτσά, Γουμένισσα το άλλο ,

το τρίτο το μικρότερο μοιρολογεί και λέει:

– Το Γκόνο Γιώτα σκότωσαν οι βούλγαροι κι οι τούρκοι.

Κείμενο : Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο 

Πηγὲς  τὰ παρακάτω κείμενα τοῦ μεγάλου www-e.istoria.com 

Αφιέρωμα του Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων σε συνεργασία με το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα για τα 92 χρόνια από την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα.

Ο διμέτωπος αγώνας των Ελλήνων εναντίον των τούρκων και των βούλγαρων

Βίοι Μακεδονομάχων εν στυντομία

Έναρξη συγκροτήσεως ανταρτικών σωμάτων στην Κεντρική Μακεδονία 1904-1905

Γλώσσες και Εθνικές Ομάδες της Μακεδονίας στο έργο της Π.Δέλτα

Κέντρα οργάνωσης και δράσης του Νομού Κιλκίς κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα

Μακεδονία το μήλο της έριδος

Οι λόγοι της Ελληνικής επικρατήσεως

Ποιήματα και τραγούδια για την Μακεδονία και τον Μακεδονικό Αγώνα

 Copyright (©) «Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο»

Αφήστε μια απάντηση