28 Σεπτεμβρίου
480 π.Χ.— (27-28/9) «Ὦ παῖδες Ἑλλήνων ἴτε, ἐλευθεροῦτε πατρίδ’, ἐλευθεροῦτε δὲ παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τέ πατρῴων ἕδη, θήκας τε προγόνων· νῦν ὑπὲρ πάντων ἀγών.» (Αἰσχύλου Πέρσαι). Ἐπικρατέστερη ἡμερομηνία διεξαγωγῆς τῆς νικηφόρας γιὰ τοὺς Ἕλληνες ναυμαχίας τῆς Σαλαμῖνος. (Σύμφωνα μὲ τὸν Lamp, διεξήχθη στὶς 21-22 Σεπτεμβρίου). Μετὰ τὴν κατάληψη τοῦ στενοῦ τῶν Θερμοπυλῶν ἀπ’ τοὺς Πέρσες καὶ τὴν λήξη τῆς Ναυμαχίας τοῦ Ἀρτεμισίου χωρὶς ἀποφασιστικό ἀποτέλεσμα, ἡ στρατιὰ τοῦ Ξέρξη ξεχύθηκε ἀνεμπόδιστη πλέον γιὰ τὴν κατάκτηση ὁλόκληρης τῆς Κεντρικῆς Ἑλλάδος, λεηλατῶντας καὶ καταστρέφοντας. Σ’ αὐτή τὴν δυσχερὴ περίσταση, ὁ ῥόλος τοῦ Θεμιστοκλῆ ὑπῆρξε καθοριστικὸς καὶ καταλυτικός. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Ξέρξη, τὴν τοποθεσία διεξαγωγῆς τῆς ναυμαχίας στὸ στενὸ τῆς Σαλαμῖνος ἐπέλεξε καὶ ὁ Θεμιστοκλῆς μὲ τὴν σκέψη ὅτι τὰ ἐχθρικά πλοῖα λόγῳ τοῦ ὅγκου τους δὲν θὰ μποροῦσαν νὰ κινηθοῦν στὸν στενὸ αὐτό χῶρο. Τὸ πρόβλημα ποὺ ἀντιμετώπιζε ἦταν νὰ πείσῃ καὶ τοὺς ὑπόλοιπους Ἑλληνες γιὰ τὴν ὀρθότητα τῆς σκέψεώς του. Τελικὰ ἡ γνώμη τοῦ Θεμιστοκλέους ὑπερίσχυσε, ἀφοῦ προηγουμένως μὲ κρυφὲς του ἐνέργειες φρόντισε νὰ φέρῃ τοὺς ὑπόλοιπους Ἕλληνες πρὸ τετελεσμένων γεγονότων χωρὶς νὰ ἔχουν περιθώρια ἐπιλογῆς. Ἡ ναυμαχία τῆς Σαλαμῖνος, ἔπειτα ἀπό πολλὲς ἐναλλασσομένας φάσεις, κατέληξε σὲ πλήρη θρίαμβο τῶν Ἑλλήνων.
351.—Ο Κωνστάντιος Β΄κατανικά τον σφετεριστή Μαγνέντιο. Τον προηγούμενο χρόνο (350), οι δυσαρεστημένες λεγεώνες τής Δύσεως λόγω των «ιδιαιτεροτήτων» τού βίου τού Αυτοκράτορα Κώνστα – αδελφού τού Κωνστάντιου Β΄-, ανακήρυξαν Αυτοκράτορα τον στρατηγό Μαγνέντιο. Ο Κώνστας στην προσπάθειά του να διαφύγει, δολοφονήθηκε από ανθρώπους τού Μαγνέντιου. Τότε ο Αυτοκράτορας τού Ανατολικού τμήματος, Κωνστάντιος Β΄, αντέδρασε άμεσα, εκστρατεύοντας κατά τού Μαγνέντιου και αφού κατάφερε μὲ ῥητορικὴ ἱκανότητα να προσεταιριστεί μεγάλο μέρος των μέχρι πρότινος αντίπαλων στρατευμάτων, κατανίκησε τον Μαγνέντιο στην μάχη που έγινε σαν σήμερα. Στα θρησκευτικά θέματα, ο Κωνστάντιος Β΄, σε αντίθεση με τον αδελφό του Κώνστα, ήταν οπαδός τού Αρειανισμού, με αποτέλεσμα να εξορίσει αρκετούς ορθοδόξους επισκόπους και να επιβάλλει συστηματικό διωγμό εναντίον των οπαδών τού Συμβόλου Πίστεως τής Νίκαιας. Κατά την διάρκεια τής μονοκρατορίας του, ο Κωνστάντιος Β’ κλήθηκε να προστατεύσει την αχανή Αυτοκρατορία από τους εξωτερικούς εχθρούς.
365.—Ἡ στάση τοῦ Προκόπιου καὶ οἱ συνέπειές της. Σὰν σήμερα ὁ ἐξάδελφος τοῦ Ἰουλιανοῦ, Προκόπιος, στασίασε κατὰ τοῦ Αὐτοκράτορα τῆς Ἀνατολῆς Βάλεντα και ἀνακηρύχτηκε αὔγουστος. Ἡ ἀπόπειρά του στὸ ξεκίνημά της ὑποστηρίχτηκε ἀπὸ σημαντικοὺς στρατιωτικοὺς καὶ πολιτικοὺς παράγοντες. Ὁ Αὐτοκράτορας Βάλης εἶχε ἤδη ξεκινήσει ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ τὴν Ἀντιόχεια καὶ τὴν εἴδηση τῆς Στάσεως ἔμαθε ἐνῶ εἶχε φτάσει στὴν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας.
1538.—Ήττα των Ισπανών από τον οθωμανικό στόλο υπό τον Μπαρμπαρόσα, στην Ναυμαχία τής Πρέβεζας. Ο ανώτερος τόσο σε ποιότητα όσο και σε αριθμό στόλος των συμμάχων, ηττήθηκε σαν σήμερα από τον τουρκικό και υποχώρησε προς την Κέρκυρα. Την απόφαση γιά την διεξαγωγή τής ναυμαχίας στον θαλάσσιο χώρο τής Πρέβεζας είχε λάβει το συμβούλιο τού συμμαχικού στόλου. Το συμβάν που πανηγυρίστηκε – και πανηγυρίζεται – από τους τούρκους ως μία από τις μεγαλύτερες ναυτικές επιτυχίες τής ιστορίας τους, αποτέλεσε την αφετηρία τής θαλάσσιας κυριαρχίας τους στην ανατολική Μεσόγειο γιά την επόμενη τριακονταετία.
1609.—Μικρός στολίσκος τής Τοσκάνης, αποτελούμενος από έξι πλοία με 300 άντρες έκαστο, ξεκίνησε γιά το ελληνικό Αρχιπέλαγος με σκοπό την πειρατεία κατά τούρκων. Στην διάρκεια τού ταξειδιού του και τής παραμονής στα ελληνικά νερά, στρατολογήθηκαν αρκετοί Έλληνες ναυτικοί από διάφορα μέρη.
1669.—Καταλαμβάνεται το Μέγα Κάστρο τής Κρήτης, από τον Αχμέτ Κιοπρουλί.
1687.—Οι πολιορκούμενοι από τους Ενετούς τούρκοι, αποφασίζουν σαν σήμερα να παραδοθούν, υψώνοντας λευκή σημαία στον πύργο των Προπυλαίων. Από νωρίς το πρωί είχαν φανεί τα στρατεύματα τού Σερασκέρη που ερχόντουσαν γιά να βοηθήσουν τους πολιορκούμενους τούρκους των Αθηνών. Ο Καίνιξμαρκ όμως τους περίμενε και στράφηκε αμέσως εναντίον τους με το μεγαλύτερο μέρος τού στρατού και τού ιππικού του. Ο Σερασκέρης τρομοκρατήθηκε και υποχώρησε χωρίς να ρίξει ούτε μία βολή, ενώ οι πολιορκούμενοι τούρκοι είδαν να σβήνει και η τελευταία τους ελπίδα. Αποφάσισαν τότε να παραδοθούν υψώνοντας λευκή σημαία στον πύργο των Προπυλαίων. Πέντε προύχοντες τούρκοι εξουσιοδοτήθηκαν γιά να διαπραγματευθούν τους όρους τής παραδόσεως. Τότε δόθηκε διαταγή παύσεως των πυρών και οι αντιπρόσωποι οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο τού Πειραιά.
1821.—«Ἀναχώρησις Ὀμὲρ πασᾶ Βρυώνη ἐξ Ἀθηνῶν.»
1825.—«Μάχη ἐν Κραβασαρᾶ. Γενικὴ καταστροφὴ τούρκων. Ἐν αὐτῇ ἀρχηγοὶ τῶν μὲν Ἑλλήνων ἦσαν οἱ Καραϊσκάκης, Α. Σαφάκας, Θ. Γιολδάσης, Δ. Γουδέλης, Δημοτσέλιος, Χρ. Μακρῆς καὶ Γ. Πεσλῆς, τῶν δὲ τούρκων ὁ Ἄγο Βασιάρμπεης.» Ο Καραϊσκάκης αποφάσισε να αιφνιδιάσει τους τούρκους, επιχειρώντας μία καταδρομική επιχείρηση την νύχτα τής 28ης Σεπτεμβρίου στην βάση ανεφοδιασμού τους, στο Κραβασαρά Αμφιλοχίας. Αποτέλεσμα ήταν η άτακτη φυγή των τούρκων.
1828.—Συστήνεται η Ταχυδρομική Υπηρεσία με ψήφισμα τού κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, που εκδίδεται στον Πόρο. Στις 24/9 είχε υπογραφεί το ψήφισμα από τον Κυβερνήτη.
.—(π.ημ.) Ο Σνάιδερ πολιόρκησε το επιθαλάσσιο φρούριο τού Ρίου από τις 28 Σεπτεμβρίου / 10 Οκτωβρίου και επί έντεκα ημέρες, συνεπικουρούμενος από γαλλική μοίρα υπό τον Μαιζόν. Οι πολιορκούμενοι παραδόθηκαν άνευ όρων.
1833.—Οι τούρκοι απαγχονίζουν πενήντα Κρήτες επαναστάτες στις Μουρνιές Χανίων.
1835.—Το φρικτό έγκλημα τής ληστείας στην Ελλάδα. Μία συμμορία αποτελούμενη από σαράντα ληστές, ρημάζει την περιοχή στα περίχωρα τής Ναυπάκτου. Στην είδηση ότι μεγάλο απόσπασμα χωροφυλάκων μαζί με σώμα εθελοντών επιχειρεί την καταδίωξή τους, εγκατέλειψαν την περιοχή Αιτωλοακαρνανίας, κινούμενοι προς Άγραφα.
1893.—Ημερομηνία γεννήσεως γιά τον λογοτέχνη Γιάννη Σκαρίμπα ο οποίος αν και κατάγεται από την Αγία Ευθυμία τής Παρνασσίδας (Φωκίδα), ταυτίστηκε με την Χαλκίδα, καθώς η πόλη αποτελεί σημείο αναφοράς στα κείμενά του. Οι εκφραστικοί τρόποι τού Γιάννη Σκαρίμπα ανατρέπουν την παραδοσιακή διατύπωση, και, επιπλέον, προβάλλουν ως ήρωα έναν αντιήρωα. Ο Τέλλος Άγρας, διακείμενος θετικά στο έργο του, το ανάγει – υπερβάλλοντας ίσως – στον υπερρεαλισμό. Όμως, όπως ο Εγγονόπουλος, έτσι και ο Σκαρίμπας, αγνόησε οποιαδήποτε παραγγέλματα συγκεκριμένων Σχολών. Είχε πάρει εξ άλλου εγκαίρως τις αποστάσεις του, γιά ποικίλους λόγους, από τους κύκλους των διανοουμένων διαμορφώνοντας έτσι, ηθελημένα ή αθέλητα, την ασυντρόφευτη μοναδικότητά του. Ο Αλέξ. Αργυρίου γράφει, σχετικά με το ‘’Σόλο τού Φίγκαρω’’ : «[…] Ο υπερρεαλισμός τού Σκαρίμπα ήταν δίκοπος: ο Σκαρίμπας τον υπηρετούσε ενώ ταυτόχρονα τον ειρωνευόταν, με την ιδιότυπη σκαρίμπεια λογική του.» Γεγονός είναι ότι ο Σκαρίμπας θεωρείται κυρίως ποιητής, ακόμα και στα πεζά του. Ο Γιάννης Σκαρίμπας έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους ως δεκανέας, και μετέπειτα λοχίας, υπηρετώντας στο 5ο Σύνταγμα Ευζώνων. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πολέμησε στο Μακεδονικό Μέτωπο, και μάλιστα στα 1916 έλαβε το παράσημο τού ‘’Σιδηρού Σταυρού’’.
1901.—Οι βούργαροι καίνε ζωντανό στην Γευγελή τον Μακεδονομάχο Άγγελο Λέοντα.
1903.—Ρωσία και Αυστρία διορίζουν προξένους στην Μακεδονία.
1904.—Χαράματα τής σημερινής, πραγματοποιείται θυελλώδης επίθεση τού σώματος τού Παύλου Μελά στο χωριό Πρεκοπάνα, εναντίον βουργαρόφρονων κατοίκων, με αποκλειστικό στόχο την εκδίκηση γιά τον θάνατο τού σπουδαίου Μακεδονομάχου Βαγγέλη Νάτση Γεώργιου (Στρεμπενιώτη). Μετά από συντομότατη μάχη, και αφού «σιδέρωσαν» αρκετούς, σκορπώντας τον απόλυτο τρόμο στα βουργαρόσπιτα, συνέλαβαν ζωντανούς τον δάσκαλο και τον ιερέα τού χωριού, που είχαν προδώσει τον Στρεμπενιώτη. Ακολούθησε η εκτέλεσή τους.
1907.—Οι μονάρχες Αυστρίας και Ρωσίας υπογράφουν την Συμφωνία τού Ischl στην Αυστρία. Ουσιαστικά, επικύρωσαν γιά ακόμη μία φορά το Πρόγραμμα Μυρστάγκ (βλ. 3/10/1903), το οποίο αφορούσε τις αλλαγές στο «Status Quo» τής Ελληνικής Χερσονήσου. Μεταξύ άλλων, όμως, η Διακοίνωση την οποία απέστειλαν σε Αθήνα, Σόφια και Βελιγράδι, περιείχε συστάσεις οι οποίες αφορούσαν τις ανταρτικές ομάδες που δρούσαν σε οθωμανικά εδάφη. Ουσιαστικά, μάς απειλούσαν άμεσα, ώστε να πάψει ο Μακεδονικός Αγώνας, γνωστοποιώντας μέσω των πρεσβευτών τους τις βαριές συνέπειες. Δυστυχώς, η κυβέρνηση υπέκυψε, με αποτέλεσμα την πυρπόληση πολλών Ελληνικών χωριών από τους βούργαρους τον μήνα Ιανουάριο.
1916.—(π.ημ.) Η πρόταση τής χώρας μας προς τους Συμμάχους τής ΑΝΤΑΝΤ γιά την συμμετοχή μας στον πόλεμο κατά των βούργαρων ναυαγεί. Οι Σύμμαχοι, διαφωνούσαν μεταξύ τους ως προς τις εδαφικές μας διεκδικήσεις γιά τα κατεχόμενα ελληνικά εδάφη τα οποία απαιτούσαμε.
1918.—Οι Ελληνικές δυνάμεις στο Μακεδονικό μέτωπο, αιχμαλωτίζουν αρκετό αριθμό γερμανοβούργαρων, μετά από την νίκη στο όρος Περιστέρι.
1919.—Στο μέτωπο στην Μ. Ασία γίνονται μάχες προφυλακών. Αναλυτικότερα:
.—Σαν σήμερα δόθηκε από τον Βρετανό Στρατηγό Μιλν πλήρης ελευθερία δράσεως τού Ελληνικού Στρατού στις αντεπιθέσεις του έναντι των τουρκικών προσβολών, και το δικαίωμα να διατηρεί τα καταλαμβανόμενα σημεία, εφ’ όσον αυτά βελτίωναν την γραμμή από τακτικής απόψεως. Η άδεια δόθηκε μετά από αλλεπάλληλες διαμαρτυρίες των Διοικητών των Μεραρχιών και ενεργειών τού Διοικητή τού Ελληνικού Στρατού. Ήδη από τις 27 Αυγούστου (πάλι μετά από επανειλημμένες εκθέσεις τού Έλληνα Διοικητή), ο Βρετανός Στρατηγός είχε δώσει άδεια περιορισμένης ελευθερίας κινήσεων σε περίπτωση τουρκικών επιθέσεων. Αλλά οι όροι που είχε θέσει δεν μετέβαλαν ουσιαστικά την κατάσταση, αναγκάζοντας τον Ελληνικό Στρατό να δέχεται παθητικά τις επιθέσεις των τουρκικών δυνάμεων.
.—Βάσει έρευνας τού Κωνσταντίνου Χαλάστρα, σαν σήμερα ο στρατηγός Μιλν υπέβαλε στην Βρετανική αντιπροσωπεία πρόταση καταδιώξεως τού εχθρού σε περίπτωση προσβολής μόνο μέχρι 1,5 χιλιόμετρα από την γραμμή μετώπου η οποία είχε οριοθετηθεί, ενώ στις 16/10ου θα επεκτείνει αυτό το μέτρο μέχρι 3χλμ.
1920.—Ο Ελληνικός στρατός στην Μ. Ασία δρα διά πυροβολικού και περιπόλων.
.—Ο γενίτσαρος Φαν Νόλη επιστρέφει από τις Η.Π.Α. στην αλβανία, με αποκλειστικό σκοπό να ρημάξει την Ελληνική Ομογένεια, η οποία ήταν και η πλειονότητα τού πληθυσμού στο νεοσύστατο κράτος. Το πραγματικό όνομα αυτού τού «αλβανού», ήταν Θεοφάνης Στυλιανός Νόλης ή Μαυρομμάτης.
1921.—Ολόκληρη η στρατιά στην Μ. Ασία στο μέτωπο άμυνάς της, δέχεται επιθέσεις τουρκικών αποσπασμάτων.
1922.—Λήγει η διάσκεψη των Μουδανιών, με την ανακωχή να υπογράφεται μόνο από τους «Συμμάχους» τού Βενιζέλου και την κυβέρνηση τής Άγκυρας.
1925.—Ο δικτάτορας Θ. Πάγκαλος, απειλεί ότι δεν θα διστάσει να διαλύσει την Συνέλευση. Δύο ημέρες μετά θα το κάνει.
.—Ο Γ. Καφαντάρης, αρχηγός των Προοδευτικών, ανακοινώνει την έκδοση τής νέας του εφημερίδας “Ελεύθερος Λαός”.
1928.—Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, συνεχίζοντας την ευρωπαϊκή του περιοδεία, φτάνει στο Παρίσι γιά συνομιλίες.
1931.—Σύνδεση τῆς ἰσοτιμίας τῆς δραχμῆς μὲ τὸ δολάριο καὶ ὑποτίμησή της. Ἐνῶ οἱ εὐρωπαϊκές οἰκονομίες πλήττονταν ἤδη ἀπό τὴν κρίση ποὺ εἶχε ξεκινήσει ἀπό τὶς Η.Π.Α., στὴν Ἑλλάδα μὲ τὸν ν. 5322/28-9-1931 ἀνακλήθηκε ἡ σύνδεση τῆς δραχμῆς μὲ τὴν ἀγγλική λίρα καὶ τὴν ἰσοτιμία τοῦ 1928, καὶ τὸ νόμισμα συνδέθηκε μὲ τὸ δολάριο, ποὺ ἀκόμη τότε, διατηροῦσε τὴν σχέση του μὲ τὸν χρυσό. ῎Αμεση συνέπεια αὐτῆς τῆς ἀποσυνδέσεως, ἦταν ἡ ὑποτίμηση τῆς δραχμῆς κατὰ 31,2% σὲ σχέση μὲ τὴν ἀγγλική λίρα, ἐνῶ ἡ αὔξηση τῶν τιμῶν στὴν ἀγορά δὲν ξεπέρασε τὸ 6,8%.
.—Τὴν ἴδια ἡμέρα παραιτήθηκε ὁ Δοικητὴς τῆς Τράπεζας τῆς Ἑλλάδος Ἀλέξανδρος Διομήδης, ἐπικαλούμενος λόγους ὑγείας, – ἐνῶ στὴν πραγματικότητα ἦταν λόγοι διαφωνίας γιὰ τὸν χειρισμὸ τῆς προστασίας τῆς δραχμῆς –· ἡ Κυβέρνηση ἀνακοίνωσε ὅτι ἡ ἀγορά καὶ ἡ πώληση χρυσοῦ καὶ συναλλάγματος θὰ γινόταν μόνο ἀπό τὴν Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος. Ὁ Βενιζέλος προσπάθησε νὰ καθησυχάσῃ τὴν ἀγορἀ μὲ ἀνακοίνωσή του στὸν «Οίκονομικό Ταχυδρόμο», ἀλλὰ οἱ ἐξελίξεις τοὺς ἐπόμενους μῆνες θὰ τὸν διαψεύσουν.
1939.—(Ο κλέψας τού κλέψαντος). Οι Γάλλοι, εμπρός στον κίνδυνο Γερμανικής εισβολής, φυγαδεύουν την Νίκη τής Σαμοθράκης και την Αφροδίτη τής Μήλου από το μουσείο τού Λούβρου.
.—Αρχίζει να λειτουργεί η ελληνική υπηρεσία στο ραδιόφωνο τού B.B.C.
1941.—Ἀντάρτικη μικροομάδα ἐπιτίθεται στὸ τμῆμα τῆς βουργάρικης χωροφυλακῆς στὸ Δοξᾶτο Δράμας, μὲ ἀποτέλεσμα τὸν θάνατο τριῶν βούργαρων καὶ τὸν ἐμπρησμό τοῦ κτηρίου. Τὰ ἀντίποινα ποὺ θὰ ἀκολουθήσουν τὴν ἐπομένη ἀπὸ τοὺς βούργαρους θὰ εἶναι τραγικά. Οἱ Ἕλληνες τοῦ Δοξάτου Δράμας ἀλλὰ καὶ τῶν γύρω χωριῶν, προερχόμενοι κυρίως ἀπὸ Πόντο καὶ Ἀνατολικὴ Θρᾲκη, θὰ σφαγιαστοῦν κυριολεκτικὰ μὲ ἀφάνταστη ἀγριότητα.
1943.—Άνδρες τής Εθνικής Αντιστασιακής οργανώσεως ΠΑΟ, ενεργούν επίθεση εναντίον βουργαριζόντων και κομμουνιστών τού ΕΛΑΣ στο Ανάβρυτο τού Νομού Κιλκίς. Οι απώλειες των εχθρών τής Πατρίδας παραμένουν ανεξακρίβωτες.
.—Από την πλευρά τής τουρκίας, ξεκαθαρίζεται ότι δεν ενδιαφέρεται ούτε προβάλλει διεκδικήσεις γιά τα Δωδεκάνησα (από τα Πρακτικά τής συνομιλίας Τσουδερού – Ενίς Ακαγιέν, στις 28 Σεπτεμβρίου 1943).
.—Ἕνα καλὰ ὀργανωμένο σῶμα ἀλβανῶν, ἡγούμενο ὑπὸ Τσάμηδων καὶ σὲ συνεργασία μὲ Γερμανοὺς ναζί, ἐξαναγκάζει τριάντα πέντε (35)Ἕλληνες κρατούμενους ἀπὸ τὴν περιοχὴ τῆς Παραμυθιᾶς, νὰ σκάψουν ὁμαδικὸ τάφο. Τὴν ἐπόμενη μέρα θ’ ἀκολουθήση ἡ σφαγὴ ἀπὸ τὰ αἱμοδιψὴ κτήνη. «[…] Ἀπό τοὺς 53 ἄνδρες ποὺ συνέλαβε στὴν Παραμυθιᾶ Θεσπρωτίας τὸ ἀπόσπασμα τῶν μουσουλμάνων τσάμηδων ὑπό τὶς διαταγὲς Γερμανοῦ ἀξιωματικοῦ στὶς 27 Σεπτεμβρίου, ἀφέθηκαν ἐλεύθεροι τέσσερεις, λόγῳ τοῦ ὅτι τὶς προηγούμενες ἡμέρες εἶχαν ἐκτελεστεῖ ἔντεκα Ἕλληνες ὡς ἀντίποινα γιὰ τὸν θάνατο ἔξι Γερμανῶν. Στὶς 28 Σεπτεμβρίου, ὑπό τὴν ἐποπτεία Γερμανῶν, 35 Ἕλληνες κρατούμενοι ἀπό τὰ γύρω χωριά, ὑποχρεώθηκαν νὰ ἀνοίξουν σ’ ἕνα χωράφι στὴν θέση Ἅγιος Γεώργιος – ἐκεῖ ὅπου σήμερα βρίσκεται τὸ Ἡρῶο τῶν πεσόντων – ὁμαδικούς τάφους. Ἡ ἐκτέλεση εἶχε προγραμματιστεῖ γιὰ τὸ χάραμα τῆς ἐπομένης. Σχετικὰ μὲ τοὺς τσάμηδες καὶ τὴν ἐξαίρεσή τους ἀπό τὴν Συνθήκη τῆς Λωζάννης περὶ ἀνταλλαγῆς πληθυσμῶν, οἱ πρὸ Παγκάλου κυβερνήσεις εἶχαν καταβάλει προσπάθειες μέσῳ τῶν θρησκευτικῶν τους ἀρχηγῶν – τῶν μουφτήδων – νὰ τοὺς πείσουν νὰ μετεγκατασταθοῦν στὸ νεοσύστατο κράτος τῆς ἀλβανίας. Ὅταν ὁ Πάγκαλος ἐπέβαλε τὴν δικτατορία του, δὲν συμπεριέλαβε τοὺς τσάμηδες στὸν ἀνταλλάξιμο πληθυσμό, ποὺ μὲ ὑπόδειξη τῶν Ἰταλῶν εἶχε θεωρηθεῖ ἀλβανικὸ φύλο. Ἔτσι παρέμειναν στὴν Ἑλλάδα καὶ ἔγιναν ὄργανα τῆς ἰταλικῆς πολιτικῆς μὲ καλλιεργούμενο συστηματικὰ τὸν ἀλβανικό μεγαλοϊδεατισμό.»
.—Βυθίζεται στον κόλπο τού Αργοστολίου το επιβατικό πλοίο «Αρντένα», με 840 Ιταλούς στρατιώτες, αιχμαλώτους των Γερμανών (διασώθηκαν μόλις 120). Οι 60 Γερμανοί που επέβαιναν στο πλοίο, σώθηκαν όλοι.
1944.—Κατά την απογείωση από το αεροδρόμιο Νουόβα τής Ιταλίας, πολεμικό αεροσκάφος λόγω βλάβης βγήκε από τον διάδρομο, προσέκρουσε σε δένδρο και κάηκε μαζί με τον χειριστή του, Γεώργιο Παπαϊωάννου.
.—Ελάχιστες ημέρες μετά την σφαγή τού Μελιγαλά, ο υπουργός τής κυβερνήσεως εθνικής ενότητας Παν. Κανελλόπουλος, συναντιέται με τον Άρη Βελουχιώτη. Ο Βελουχιώτης πολιορκούσε την Τρίπολη την οποία υπερασπίζονται Τάγματα Ασφαλείας. Την προηγούμενη μέρα, ο Κλάρας-Βελουχιώτης, είχε ζητήσει από τον επικεφαλής των Ταγμάτων Ασφαλείας συνταγματάρχη Παπαδόγκωνα να παραδοθεί, διαβεβαιώνοντάς τον ότι οι κομμουνιστές δεν θα τους πειράξουν. Δυστυχώς, κάποιες ομάδες των Τ.Α. πίστεψαν στον λόγο τού Κλάρα-Βελουχιώτη, διότι όπως ο Κανελλόπουλος, δεν γνώριζαν την διαταγή (Ε.Π.Ε. 330 τής ΙΙΙ Μεραρχίας τού ΕΛΑΣ Πελοποννήσου) που εκδόθηκε γραπτώς στις 15 Σεπτεμβρίου,, με την υπογραφή τού Βελουχιώτη. Η διαταγή έγραφε: «[…] Διά τελευταίαν φοράν διακηρρύσσομεν δημοσία ότι πας ανήκων εις τα Εθνοπροδοτικά Τάγματα, όστις ήθελε παραδοθεί ημίν και παραδώσει τον οπλισμόν του εντός 24 ωρών από τής κοινοποιήσεως τής παρούσης θα τού εξασφαλισθεί απολύτως η ζωή και η ελευθερία επανόδου εις την οικίαν του. Μετά την εκπνοήν τής άνω προθεσμίας πας εξ αυτών συλλαμβανόμενος κατά την διάρκειαν τής μάχης ή άλλως ένοπλος θα τυφεκίζεται επί τόπου.»
.—Ο Πρόεδρος τής Κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητας, Γεώργιος Παπανδρέου, απευθύνει από το ραδιόφωνο, διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, στο οποίο γνωστοποιεί την συμφωνία τής Καζέρτας, μεταξύ Κυβερνήσεως και ανταρτικών δυνάμεων. Παράλληλα κάνει έκκληση γιά ενότητα στην τελευταία φάση τού αγώνα εναντίον τού κατακτητή.
1945.—Γεννιέται στο Ηράκλειο τής Κρήτης ο Συνθέτης και στιχουργός, Μανώλης Ρασούλης.
1948.—Σε επίθεση ανταρτών στην Λάρισα σκοτώνονται έξι πολίτες.
1949.—Απεβίωσε ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, προκαθήμενος τής Εκκλησίας τής Ελλάδος. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς την εκκλησιαστική από την εθνική δραστηριότητα ενός Ιεράρχη. Στην περίπτωση όμως τού Χρύσανθου, θα λέγαμε ότι οι δύο ιδιότητες λειτουργούν […] κατά τρόπο, που η εθνική εξαγιάζεται διά τής εκκλησιαστικής, ενώ η εκκλησιαστική ενεργοποιείται διά τής εθνικής. Τιμημένος όσο κανένας ως Μητροπολίτης Τραπεζούντας (1913-1938) στα δύσκολα χρόνια, στάθηκε στον Ελληνισμό τού Ευξείνου Πόντου και στις πατρογονικές εστίες, αλλά και μετά στην προσφυγιά. Πρωταγωνίστησε γιά την σωτηρία τού Ελληνισμού στην Μακεδονία. Αλλά και κατά τού Ιταλού και Γερμανού εισβολέα, δεν υπήρξε ενέργεια που έπρεπε να κάνει Ορθόδοξος Ιεράρχης και να μη την έκανε.
.—Απλουστεύεται η διαδικασία εγγραφής των γυναικών στους εκλογικούς καταλόγους, διότι δεν παρατηρείται προθυμία εγγραφής.
1950.—Τμήματα τής 42ης Ταξιαρχίας, τής I και III Μεραρχίας, κατόπιν διαταγών τού ΓΕΣ, κινούνται στην περιοχή Λαμίας γιά να συγκροτήσουν το Εκστρατευτικό Σώμα Ελλάδας, (ΕΚΣΕ). Το σώμα θα σταλεί στην Κορέα προκειμένου να ενταχθεί στις Δυνάμεις τού Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.). Αιτία ήταν η αντιμετώπιση τής εισβολής των βορειοκορεατικών δυνάμεων στο έδαφος τής Δημοκρατίας τής Νότιας Κορέας, η οποία έγινε στις 25/6/1950. Η απόφαση τού Ο.Η.Ε. γιά την αντιμετώπιση τής εισβολής, λήφθηκε στις 29/6/1950 και από τότε εστάλησαν σταδιακά μάχιμες και υγειονομικές μονάδες από είκοσι ένα (21) Κράτη-Μέλη τού Ο.Η.Ε., μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό λήφθηκε η απόφαση τής ελληνικής κυβερνήσεως, συγκροτήσεως τού ΕΚΣΕ από δυνάμεις Ξηράς και Αέρα.
1952.—Το Τάγμα τού Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος Κορέας καταλαμβάνει, μετά από σκληρές μάχες, το Μικρό και Μεγάλο Νόρι, ανατολικά τού ποταμού Ιμτζίν.
1955.—Σκοτώθηκε στον Άραξο Αχαΐας ο πιλότος μας Κωνσταντίνος Γέρτος. Κατά την διάρκεια διατεταγμένης πτήσεως, το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε περιέπεσε σε περιδίνηση, με αποτέλεσμα να προσκρούσει στο έδαφος και να καταστραφεί.
1956.—Η Ε.Ο.Κ.Α. εξαπολύει επιθέσεις κατά των Άγγλων στην Κύπρο. Σε διάστημα 24ώρου, φονεύθηκαν 4 Άγγλοι στρατιώτες και τραυματίστηκαν 5.
1963.—Μία μέρα μετά την διάλυση τής Βουλής, παραιτείται ο πρωθυπουργός Πιπινέλης και σχηματίζεται υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Στυλιανό Μαυρομιχάλη.
1973.—Υποβάλλει την παραίτησή του από την δοτή κυβέρνηση Μαρκεζίνη ο Νικόλαος Μακαρέζος, από τους πρωτεργάτες τού πραξικοπήματος τής 21ης Απριλίου. Ακολουθούν και άλλοι στρατιωτικοί υπουργοί.
1979.—Η Εθνική Ελλάδος καλαθοσφαιρίσεως κερδίζει στους Μεσογειακούς τού Σπλιτ το πρώτο της χρυσό μετάλλιο σε μεγάλους αγώνες, νικώντας στον τελικό την Γιουγκοσλαβία με 85-75. Στην σύνθεσή της έχει τους Γιαννάκη (28), Κατσούλη (13), Κοκολάκη (13), Κορωναίο (10), Πετρόπουλο (9), Καρατζουλίδη (5), Σακελλαρίου (7) και Καστρινάκη.
1984.—Δημοσιοποιείται ύποπτη μετακίνηση Πομακόπουλων από την Ελλάδα στην τουρκία. Σύμφωνα με δημοσίευμα τής εφημερίδας «Αγώνας» στην Ξάνθη, αποκαλύπτεται η μεταφορά, με απόφαση τού ψευδομουφτή, ενενήντα Πομακόπουλων από τα Σήμαντρα τής Ξάνθης στην Αδριανούπολη, γιά να παρακολουθήσουν το δημοτικό σε τουρκικό σχολείο. Σύμφωνα με την εφημερίδα και τον αρθρογράφο, το πιθανότερο είναι να ξενιτεύτηκαν παρά την θέλησή τους, ενώ πολλοί από τους γονείς διαμαρτυρόντουσαν κρυφά, φοβούμενοι μήπως αποκαλυφθούν.
1989.—Η Βουλή αποφασίζει να παραπέμψει τον πρώην πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου και τους πρώην υπουργούς Μένιο Κουτσόγιωργα, Δημήτρη Τσοβόλα, Παναγιώτη Ρουμελιώτη και Γιώργο Πέτσο στο Ειδικό Δικαστήριο, γιά το σκάνδαλο Κοσκωτά.
1990.—Ημερομηνία θανάτου τού ποιητή Νίκου Καρούζου, σε ηλικία 64 ετών. Γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου τού 1926 στο Ναύπλιο.
1991.—Στὴν τελετὴ λήξεως τοῦ Παγκόσμιου Συνεδρίου Ἑνώσεως Βαλκανικῶν Φυσικῶν, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε στὴν Θεσσαλονίκη, ἐκτελέστηκε σὲ παγκόσμια πρώτη ἡ μουσικὴ ἐκδοχὴ τοῦ ἐπιγράμματος τοῦ λεγόμενου, δακτυλιδίου τοῦ Ἐζέροβο. Ἡ ἐργασία, μὲ τίτλο: «ΤΟ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΕΖΕΡΟΒΟ, ΦΥΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΑ ΘΡΑιΚΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ἤ ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ;», ἀνήκει στὸν ἐπιστήμονα ἀπὸ τὴν Θρᾲκη, Χαράλαμπου Σπυρίδη, Φυσικὸ καὶ Καθηγητὴ στὸ τμῆμα μουσικῶν σπουδῶν τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, μὲ γνωστικὸ ἀντικείμενο: «Μουσικὴ – Ἀκουστική – Πληροφορική». Τὸ Παγκόσμιο Συνέδριο πραγματοποιήθηκε μεταξὺ τῆς 26ης καὶ 28ης Σεπτεμβρίου. Τὸ δαχτυλίδι βρίσκεται στὸ ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο τῆς Σόφιας καὶ εἶχε βρεθεῖ κατὰ τὴν διάρκεια ἀνασκαφῶν στὸ σημερινὸ Ἐζέροβο μαζί μὲ ἄλλα ἀρχαιοελληνικὰ κτερίσματα, καὶ ἀπὸ τότε ἔχει προκαλέσει ζωηρὸ ἐνδιαφέρον στὸν χῶρο τῆς συγκριτικῆς γλωσσολογίας. Στὴν πλάκα τοῦ χρυσοῦ δαχτυλιδιοῦ, εἶναι χαραγμένοι βουστροφηδὸν ἑξήντα ἕνας μεγαλογράμματοι ἀττικοὶ ἀλφαβητικοί χαρακτῆρες, γιὰ τοὺς ὁποίους ἔως τὴν μελέτη τοῦ καθηγητὴ ἔγιναν πολλὲς αὐθαίρετες ἑρμηνεῖες. Πρόκειται γιὰ τὸ πρῶτο μεγάλης ἐκτάσεως Θρᾳκικό κείμενο. Στὴν ἀ ρ χ ι κ ή προσπάθεια ἀποδόσεως τοῦ κειμένου, ὁ καθηγηγής Σπυρίδης ἀντιστοίχισε γράμματα μὲ νότες καὶ ἀποκάλυψε γιὰ πρώτη φορὰ ἀκέραια μουσικὴ καταγραφὴ μελωδίας σὲ ἀρχαιοελληνικὴ παρασημαντική, ἀποκλειστικὰ μὲ φωνητικοὺς χαρακτῆρες, ἡ ὁποία εἶναι παλαιότερη τοῦ διασωθέντος ἀποσπάσματος τοῦ Εὐρυπίδη ἀπό τὴν τραγωδία «Ἰφιγένεια ἐν Αὐλίδι». Ὁ ῥυθμός εἶναι σὲ 6/8, ὅπως ὁ θρᾳκικὸς ζωναράδικος. Βεβαίως, μ ε τ ὰ τὴν ἀ ρ χ ι κ ὴ μουσικὴ ἀπόδοση, ἡ πολυετῆς ἔρευνα τοῦ Χαράλαμπου Σπυρίδη ἀπέδειξε ὅτι τὸ μοναδικὸ θρᾳκικὸ γραπτὸ μήνυμα τοῦ 5ου π.Χ. αἰῶνα, περιέχει μεγίστης σημασίας Ἱστορική, Γεωγραφική, Θρησκευτική, Θεολογική, Γλωσσολογική, Λογοτεχνική, Ῥυθμικὴ καὶ Μουσικὴ πληροφορία.
1996.—Ο Μιλτιάδης Έβερτ ανακοινώνει την υποψηφιότητά του γιά την προεδρία τού κόμματος τής Νέας Δημοκρατίας.
1997.—Με τιμές αρχηγού κράτους γίνεται δεκτός στην Θεσσαλονίκη ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
2000.—Ο Κώστας Κεντέρης γράφει ιστορία με το Χρυσό Μετάλλιο στον τελικό των 200 μ. στους Ολυμπιακούς Αγώνες τού Σίδνεϋ, με χρόνο 20,09. Είναι ο μόνος λευκός που μετείχε στην κούρσα, και ο τρίτος στην ιστορία που τερμάτισε πρώτος. Από το 1912 είχε να κερδίσει η Ελλάδα Χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο στον ανδρικό στίβο, όταν ο Κωνσταντίνος Τσικλητήρας είχε πρωτεύσει στο μήκος άνευ φόρας. Ο Κεντέρης πήγε στους Αγώνες τού Σίδνεϋ με ατομική επίδοση 20,25, η οποία δεν προμήνυε ότι θα μπορούσε να τού χαρίσει την πρώτη θέση. Στα προκριματικά πέτυχε χρόνο 20,57 παίρνοντας την πρώτη θέση, ενώ στα προημιτελικά, αν και τερμάτισε δεύτερος, κατέρριψε το δικό του πανελλήνιο ρεκόρ με 20,14. Στον τελικό, μέχρι τα 100 μ. βρισκόταν στην 5η θέση, αλλά αμέσως μετά άρχισε μία απίστευτη αντεπίθεση. Η νίκη ήρθε με νέα πανελλήνια επίδοση 20, 09.
.—Ἡ ἑλληνική (ἐλεύθερη) πάλη, ἐπέστρεψε στὰ μετάλλια, μὲ τὸν γεννημένο στὴν Ὀσετία τῆς Ρωσίας, Ἀμιρᾶν Καρντάνοφ ποὺ ἀγωνίστηκε μὲ τὰ ἑλληνικά χρώματα στὴν κατηγορία τῶν 54 κιλῶν, κερδίζοντας τὸ Χάλκινο Μετάλλιο, ἀφοῦ νίκησε στὸν μικρὸ τελικὸ μὲ 5-4, τὸν Λευκορῶσο Χέρμαν Κοντόεφ. Τὸ 1988, στὴν Σεοῦλ, εἶχε πάρει τὸ Χάλκινο Μετάλλιο στὴν ἑλληνορωμαϊκὴ ὁ Μπάμπης Χολίδης, ἐνῶ τὸ τελευταῖο καὶ μοναδικὸ μέχρι τότε τῆς ἐλεύθερης πάλης, εἶχε κατακτήσει ὁ Γιῶργος Χατζηιωαννίδης, τὸ 1980 στὴν Μόσχα.
2003.—Απεβίωσε ο Έλληνας σκηνοθέτης τού θεάτρου και τού κινηματογράφου, Ελία Καζάν.
2018.—Συνεχίζοντας την υποτιθέμενη πολιτιστική αναβάθμιση τής συμπρωτεύουσας (μετά από τις προκλητικές παρελάσεις υπερηφάνειας των διαφόρων κατηγοριών απροσδιορίστου φύλου), ο μουχτάρης Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, σαν σήμερα παραβρέθηκε στην Salonica Cannabis Expo 2018. Περιηγήθηκε στα περίπτερα τής εκθέσεως, όπου ενημερώθηκε γιά τις χρήσεις τής κάνναβης, ενώ δοκίμασε τσάι και ροφήματα από διάφορες ποικιλίες της. Εκφράζοντας τα παράπονά του στους δημοσιογράφους γιά την καθυστέρηση εκσυχρονισμού τής νομοθεσίας, τόνισε ότι η καλλιέργεια τής κάνναβης όχι μόνο γιά βιομηχανική και φαρμακευτική χρήση, α λ λ ά και γιά ‘’ψ υ χ α γ ω γ ι κ ή’’ (!..), είναι ένα πολύ καλό εισόδημα γιά τον παραγωγό και το κράτος. Μην ξεχνάμε ότι ο εν λόγω δήμαρχος, θεωρώντας μείζονος σημασίας το κέρδος (τον παρά), πρόσβαλε τα θύματα τής τουρκικής γενοκτονίας με αισχρότατες δηλώσεις, έχοντας ως στόχο την προσέλκυση τούρκων περιηγητών στην Θεσσαλονίκη. Στους μπάφους θα διστάσει;
2019.—Ο υπουργός Προστασίας τού Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα γιά το ζήτημα διαχειρίσεως των παράνομων αλλοδαπών, ζήτησε από τους περιφερειάρχες να «βάλουν πλάτη», ώστε η χώρα να αντιμετωπίσει την κρίση τής αυξανόμενης λαθροεισβολής αλλοδαπών διαφόρων εθνοτήτων. Η αύξηση των συνεχιζόμενων εισβολών, παρατηρήθηκε από τις αρχές Αυγούστου, και με αφορμή αυτό ο υπουργός Χρυσοχοΐδης τόνισε την αναγκαιότητα να δημιουργηθούν νέες θέσεις ‘’φιλοξενίας’’ ώστε να αποσυμφορηθούν τα νησιά.