,

,

Κωνσταντῖνος Περρίκος  (+ 4/2/1943)

.

Φυλακές Ἀβέρωφ, 4 Φεβρουαρίου 1943

……….Ἕνα σημείωμα τοῦ Κώστα Περρίκου γιὰ τὸν γιὸ του, Δημήτρη.

……….«Πεθαίνω γιὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ θυμᾶμαι τὴν τελευταία στροφὴ τοῦ ὕμνου τοῦ Μιστράλ: ”Κι΄ ἄν πρέπει νὰ πεθάνουμε γιὰ τὴν Ἑλλάδα, ὧ θεῖα δάφνη, μιὰ φορὰ κανεὶς πεθαίνει”.»

……….Ὁ Κώστας Περρῖκος ἐκτελέσθηκε στὸ Σκοπευτήριο τῆς Καισαριανῆς στὶς 4 Φεβρουαρίου 1943, ὥρα 7:30 π.μ.  

……….Ἡ ἐκτέλεσίς του, ἀνεκοινώθη ὡς κάτωθι ἀπὸ τὶς ἐφημερίδες τῶν Ἀθηνῶν. «Δι’ ἀποφάσεως τοῦ παρά τῷ Στρατιωτικῷ Διοικητῇ Νοτίου Ἑλλάδος Στρατοδικείου, ὑπὸ ἡμερομηνίαν 31/12/1942, ὁ Κωνσταντῖνος Περρῖκος, ἀξιωματικὸς τῆς Ἀεροπορίας, γεννηθεῖς ἐν Χίῳ τὴν 23/4/1905, κατεδικάσθη μεταξὺ ἄλλων λόγῳ ἀπαγορευμένης ὁπλοφορίας καὶ κατοχῆς ἐκρηκτικῶν ὑλῶν, ὡς καὶ λόγῳ συντάξεως καὶ διαδόσεως προπαγανδιστικῶν ἐντύπων, εἰς θάνατον καὶ 15ετῆ εἰρκτήν. Ὁ καταδικασθεῖς ἦτο εἷς ἐκ τῶν ἐνόχων τῆς δυναμιτιστικῆς ἀποπείρας τῆς ὁδοῦ Πατησίων, ὡς ὀργανωτὴς δὲ κόμματος ἐχθρικοῦ πρὸς τὸν Ἄξονα, προέτρεψεν εἰς ἀπεργίας καὶ ἐκδηλώσεις ἐναντίον τῶν Γερμανῶν. Ἡ ἀπόφασις ἐξετελέσθη τὴν 4/2/43 διὰ τυφεκισμοῦ».

……….Ἡ ἐφημερίδα “ Ἡ Μάχη” τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἔγραψε μετὰ τὴν ἐκτέλεση τοῦ Κ. Περρίκου: «Μικρόσωμος, λεπτὸς μὲ μέτωπο εὐρὺ καὶ μάτια διαπεραστικὰ καὶ ρεμβώδη, γελαστὸς πάντα καὶ μειλίχιος στοὺς τρόπους, ἔμοιαζε περισσότερο ποιητὴς καὶ λιγότερο ἤ καθόλου ἐπαναστάτης, ἀλλὰ ἔκλεινε μέσα στὴν ψυχὴ του τὴν Ἑλλάδα (…) Προσηλωμένος στὸ ὄραμα δὲν ἄκουσε τὶς συμβουλὲς τῶν φρονίμων. «Ἔχεις γυναῖκα καὶ παιδιὰ Περρῖκο». «Ἡ ζωὴ  μας ἀνήκει στὴν Ἑλλάδα», ἦταν ἡ ἀπάντηση…».

……….Ὁ Κωνσταντῖνος Περρῖκος γεννήθηκε τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1905 στὸ χωριὸ Καλλιμασιᾶ τῆς Χίου. Βίωσε σὲ πολὺ μικρὴ ἡλικία τὸν χωρισμὸ τῶν γονέων του, καὶ στὰ ἔντεκά του, ὀρφάνεψε ἀπὸ πατέρα. Βρέθηκε στὴν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου, ὑπὸ τὴν προστασία καὶ φροντίδα τῆς θείας του (ἀδελφῆς τοῦ πατέρα του), ὅπου ἐκεῖ πλέον ὁλοκλήρωσε τὴν ἐγγύκλιο μόρφωσή του. Στὴν Ἑλλάδα ἐπέστρεψε τῷ 1925 γιὰ τὶς στρατιωτικὲς του ὑποχρεώσεις καὶ στὶς 19 Μαῒου 1926, ἐνεγράφη στὴν δύναμη τῆς Στρατιωτικῆς Σχολῆς Ἀεροπλοῒας. Στὶς 27 Ἰανουαρίου 1927 ἔλαβε τὸ πτυχίο ὀδηγοῦ ἀεροπόρου καὶ στὶς 31 Μαρτίου 1932 προήχθη σὲ Ἀνθυποσμηναγό. Ἡ γνωριμία του μὲ τὸν πανεπιστημιακὸ Παναγιώτη Κανελλόπουλο, ὑπῆρξε καθοριστικὴ στὴν ζωὴ του. Ἐμπνεόμενος ἀπὸ τὸ ὄραμά του, τὴν συσπείρωση τῶν ἐθνικῶν δυνάμεων, ἐντάχθηκε στὸ Ἑνωτικὸ Κόμμα· ἀρθρογραφῶντας στὶς ἐφημερῖδες  «Ἑλληνικὴ Φωνὴ» καὶ «Ἑστία» ἐνυπόγραφα, ἐπεσήμαινε πόσο σημαντικὸ ἦταν νὰ καταστῇ ἡ Πολεμικὴ Ἀεροπορία  ἀξιόμαχη, τονίζοντας ταυτόχρονα καὶ τὴν ἀναγκαιότητα  ἱδρύσεως κρατικῆς ἀεροβιομηχανίας γιὰ νὰ μὴν ἐξαρτᾶται ἡ Ἑλλὰς ἀπὸ ξένες πολιτικὲς καὶ οἰκονομικές ἐπιρροές. Ἐπὶ κυβερνήσεως Παναγῆ Τσαλδάρη, φυλακίσθηκε, παρ’ ὅλο ὅμως τὴν μετέπειτα ἀθώωσή του, ἀποτάχθηκε ἀπὸ τὴν δύναμη τῆς Ἀεροπορίας στὶς 27 Ἀπριλίου τοῦ 1935 μὲ τὸν βαθμὸ τοῦ Ὑποσμηναγοῦ.

……….Ἡ αἴτησή του γιὰ ἀνάκληση στὴν ἐνεργὸ ὑπηρεσία λόγῳ τῆς ἰταλικῆς εἰσβολῆς, ἔγινε δεκτὴ στὶς 23 Νοεμβρίου 1940, μὲ ἐντολὴ νὰ παρουσιασθῇ στὸ Γενικὸ Στρατηγεῖο. Ἐπιστολὴ του, σταλμένη ἀπὸ τὸ μέτωπο τὸν Νοέμβριο τοῦ 1940 μὲ παραλήπτη τὸν Ἀναστάσιο Κανελλόπουλο, ἔγραφε.

……….«…Τὸ εἶμαι καλά, σημαίνει ὅτι εἶμαι εὐτυχισμένος καὶ μαζὶ ὑπερήφανος, γιατὶ μπορῶ πλέον νὰ λέγῳ ὅτι ἀνήκω σ’ ἐκείνους ποὺ μὲ ἕναν μεγαλειώδη, μὲ ἕναν ἑλληνοπρεπὴ τρόπο, ἀγωνίζονται ἐναντίον τῶν βαρβάρων τῆς ἐποχῆς μας…»

……….Μετὰ τὴν κατάρρευση τοῦ Μετώπου, ὁ Κωνσταντῖνος Περρῖκος, δὲν μποροῦσε νὰ παραμείνῃ ἄπραγος παρατηρητής. Στὶς 28 Ὀκτωβρίου 1941, πρώτη ἐπέτειο τῆς κηρύξεως τοῦ πολέμου, τύπωσε καὶ μοίρασε μία προκήρυξη γιὰ νὰ θυμίσῃ ὅτι ὁ πόλεμος δὲν εἶχε τελειώσει οὔτε εἶχε χαθεῖ.

……….Τὸ 1942, δημιούργησε τὴν ἀντιστασιακὴ ὁμάδα ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Ἀγωνιζόμενων Νέων). Σκοπὸς τῆς ΠΕΑΝ πέρα ἀπὸ τὴν κυκλοφορία παράνομου ἔντυπου ὑλικοῦ, ἦταν καὶ ἡ  ἐκτέλεσι δολιοφθορῶν εἰς βάρος τῶν ἐχθρῶν. Γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸ δημιουργήθηκε ὁ «Οὐλαμὸς Καταστροφῶν», μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν ἴδιο. Ψυχὴ καὶ ἔμπνευση τῆς ὁμάδος, εὔρισκε χρήματα, ἔγραφε ἄρθρα, παρακολουθοῦσε τὴν ἐκτύπωση καὶ διανομὴ τῆς ἐφημερίδας τῆς ΠΕΑΝ, ένῷ προμηθευόταν καὶ τὶς ἐκρηκτικὲς ὗλες γιὰ τὶς δολιοφθορές.

……….Ἡ αὐταπάρνησή του (παρ’ ὅλο ποὺ εἶχε οἰκογένεια μὲ τρία παιδιά), εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν ἐπιτυχημένη ἐπιχείρηση κατὰ τῆς ΕΣΠΟ, στις 20 Σεπτεμβρίου τοῦ 1942, ἡ ὁποῖα στρατολογοῦσε Ἕλληνες γιὰ λογαρισμὸ τοῦ πολυεθνικοῦ τμήματος τῶν Βάφεν Ες Ες (Waffen SS).

……….Ἡ Μόσχα καὶ τὸ Λονδῖνο μίλησαν μὲ ἐνθουσιασμὸ γιὰ τὴν πρώτη καὶ μεγαλύτερη ἐπιχείρηση δολιοφθορᾶς στὴν κατεχόμενη Εὐρώπη.

……….Ὁ Ἔντυ Μάγιερ, ἀρχηγὸς τῆς βρετανικῆς ἀποστολῆς στὴν Ἑλλάδα, δήλωσε ὅτι ἡ ἀνατίναξη τῆς ΕΣΠΟ, ἦταν ἀξιοθαύμαστο ἔργο, σὲ σχέση μὲ ἄλλες ἐνέργειες ἐκείνης τῆς περιόδου, τὸ ὁποῖο ὅντως φόβισε τοὺς Γερμανούς.

……….Κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια τοῦ κτηρίου, ἐτάφησαν 29 μέλη τῆς ΕΣΠΟ, ἀνάμεσά τους καὶ ὁ ἀρχηγὸς της, Σπυρίδων Στεροδῆμος καὶ 43 Γερμανοὶ ἀξιωματικοὶ καὶ στρατιῶτες.

……….Ὁ Κωνσταντῖνος Περρῖκος, συνελήφθη μετὰ ἀπὸ προδοσία στὶς 11 Νοεμβρίου 1942, σὲ κρυσφήγετο στὴν Καλλιθέα.  Μαζὶ του συνελήφθησαν οἱ,  Ἀντώνιος Μυτιληναῖος, Ἰουλία Μπίμπα, Διονύσιος Παπαδόπουλος καὶ Γιαννᾶτος. Στὴν συνέχεια οἱ Γερμανοὶ συνέλαβαν τους, Θᾶνο Σκοῦρα, Γιάννη, Διονύσιο και Γεράσιμο Κατεβάτη¸ Δ. Παπαβασιλόπουλο, Ν. Αἰλιανό, Δημήτρη και Πέτρο Λόη, Αικατερίνη Μπέση και Σπῦρο Γαλάτη.

……….Στὶς 31 Δεκεμβρίου 1942, ὁ Κωνσταντῖνος Περρῖκος καταδικάσθηκε ἀπὸ τὸ Γερμανικὸ Στρατοδικεῖο τρεῖς εἰς θάνατον καὶ 15 ἔτη εἰρκτήν.

……….Ἡ Ἰουλία Μπίμπα καταδικάστηκε δὶς εἰς θάνατον καὶ 15 χρόνια φυλάκιση· ἐκτελέστηκαν ἐπίσης οἱ, Διονύσιος Παπαδόπουλος, Θᾶνος Σκοῦρας, Γιάννης Κατεβάτης καὶ Δημήτριος Λόης.

……….Ὁ Κώστας Περρῖκος, στὴν ἀπολογία του, ἀνέλαβε τὴν εὐθύνη γιὰ ὅλα, σὲ μία ὑπέρτατη χειρονομία αὐτοθυσίας καὶ ἀπαράμιλλου ἡρωισμοῦ, λέγοντας:

«Εἶμαι Ἕλληνας Ἀξιωματικός. Ὑπερηφανεύομαι γιὰ τὸ κτύπημα ποὺ σᾶς ἔδωσα. Τὸ ἔκανα μὲ τὴν ἰδέα πὼς ἔπρεπε νὰ τὸ κάνω χάριν τῆς πατρίδος μου. Γιὰ τὸ μεγαλεῖο της, δίνω τὴν ζωὴ μου».

……….Μέσα ἀπὸ τὴν φυλακὴ ἔστειλε στὴν γυναῖκα καὶ τὰ παιδιὰ του, νουθεσίες, ὑποθῆκες, παρηγοριές. Στὶς 23 Ἰανουαρίου 1943, οἱ Γερμανοὶ ἐπέτρεψαν στὴν οἰκογένειά του νὰ τὸν ἐπισκεφθῇ στὴν φυλακή. Ἦταν ἡ τελευταῖα φορὰ ποὺ τὸν εἶδαν.

Φυλακές Ἀβέρωφ, 4 Φεβρουαρίου 1943, ὥρα 5:20

……….«Ἐγκαταλείπω τὸν κόσμο χωρὶς μίση καὶ κακίες. Ἀγωνίσθηκα γιὰ τὴν πατρίδα μου. Γιὰ τὴν δικιὰ τους πατρίδα ἀγωνίζονται κι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι μὲ καταδίκασαν. Θὰ ἤθελα τὸ αἷμα μου νὰ μὴν μᾶς χωρίσῃ, ἀλλὰ νὰ μᾶς ἑνώσῃ στὸ μέλλον μὲ τοὺς σημερινοὺς ἀντιπάλους». Κώστας Περρῖκος.

……….Σύμφωνα μὲ τὴν ἀναφορὰ τοῦ ἱερομόναχου Νικόδημου Γραικοῦ, ἐξωμολογήθη εἰλικρινῶς καὶ μετέλαβε τῶν ἀχράντων μυστηρίων μὲ κατάνυξη.

……….«Ὁ ὑποσμηναγὸς Κωνστανῖνος Περρῖκος, ἐτῶν 37, πρὸ τῆς ἐκτελέσεώς του, εἶπε τὰ ἑξῆς πρὸς τοὺς παρισταμένους Γερμανούς:

……….“Δὲν αἰσθάνομαι τίποτα ἐναντίον σας. Ἐσεῖς κάνατε τὸ καθῆκον σας. Ὁμοίως ἔκανα κι ἐγὼ τὸ δικὸ μου. Εἶμαι Ἕλληνας ἀξιωματικὸς τῆς Ἀεροπορίας- Ὑποσμηναγός. Σᾶς εὐχαριστῶ πολύ”.

……….Οἱ παριστάμενοι Γερμανοὶ ἀξιωματικοὶ ἐχαιρέτισαν ἅπαντες στρατιωτικῶς. Ὁλίγον πρὸ τῆς ἐκτελέσεώς του, ἀνεφώνησε «Ζήτω ἡ Ἑλλάς!». Ὅταν ὁ Γενικὸς Ἐπιθεωρητὴς τοῦ Γερμανικοῦ Στρατοδικείου, ἦλθε μαζὶ μὲ ἄλλους ἀξιωματικοὺς νὰ τὸν παραλάβουν ἀπὸ τὸ κελὶ του στὶς 5:20 τὸ πρωί καὶ νὰ τὸν ὀδηγήσουν στὸ ἐκτελεστικὸ ἀπόσπασμα, ἡ νυχτερινὴ σιωπὴ τῶν φυλακῶν ἐσχίσθη ἀπὸ τὴν κραυγὴ τοῦ ἥρωα πρὸς τοὺς συγκρατουμένους του: «Παιδιὰ μὲ παίρνουν γιὰ ἐκτέλεση. Κουράγιο! Γρήγορα ἔρχεται ἡ Νίκη καὶ ἡ Λευτεριᾶ! Ζήτω ἡ Ἑλλάς!».

……….Λίγες ὧρες ἀργότερα, ὁ συνήγορος τοῦ Περρίκου ἐπεσκέφθη τὸν Ἐπιθεωρητή Λάγκε, ἡλικιωμένο ἐξ ἐπαγγέλματος ὑπάλληλο τῶν Γερμανικῶν Στρατοδικείων, γιὰ νὰ τὸν ρωτήσῃ σχετικῶς μὲ τὴν τύχη τοῦ θανατοποινίτη, ὁ Γερμανὸς αὐτὸς δὲν μποροῦσε νὰ κρύψῃ τὴν συγκίνησή του γιὰ τὸ θέαμα, στὸ ὁποῖο εἶχε παραστεῖ. “Πέθανε σαν ἥρωας” (Er starb als Held) εἶπε.

---

• Πηγὴ πληροφοριῶν: http://www.pasoipa.org.gr/

• Ἐπιμέλεια κειμένου καὶ εἰκόνων: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο