,
,
Κώστα Φωτιάδη, Καθηγητὴ ΑΠΘ, Κοσμήτορα Παιδαγωγικῆς Σχολῆς Φλώρινας, Προέδρου τμήματος Βαλκανικῶν Σπουδῶν Φλώρινας
.
(…) Μέχρι τὰ ἀλεξανδρινὰ χρόνια, χάρις στὴν συνετὴ πολιτικὴ τους, ὅλες οἱ παραλιακὲς πόλεις, μὲ κυρίαρχη τὴν Τραπεζούντα, ἔμειναν ἀνεξάρτητες, αὐτόνομες καὶ αὐτοδιοικούμενες. Σύμφωνα μὲ τὸν Ἡρόδοτο καὶ τὸν Ξενοφῶντα, ποτὲ δὲν ὑποδουλώθηκαν οὐσιαστικὰ στοὺς Πέρσες. Τυπικὰ μονάχα, τὴν περίοδο τῆς δυναστείας τῶν Ἀχαιμενιδῶν, ὑπῆρξαν φόρου ὑποτελεῖς. Ὁ Πόντος “ἠριθμεῖτο εἰς τᾶς χώρας τοῦ Μεγάλου Βασιλέως“, ἀλλὰ “οἱ δεσμοὶ τῆς ὑποταγῆς ἦσαν τόσον ἀσθενεῖς καὶ χαλαροί, ὥστε, τὰ μὲν αὐτόχθονα πολυποίκιλα φῦλα τὰ διατελοῦντα τότε ὑπὸ μεταβατικὴν κατάστασιν, μόλις ἀνεγνώριζον τὴν ἐπικυριαρχίαν τῶν Περσῶν, αἱ δὲ ἑλληνικαὶ πόλεις, ἦσαν αὐτόνομοι καὶ διετήρουν τὴν ἀνεξαρτησίαν αὐτῶν” .
Ἐπὶ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου ἡ Τραπεζούντα συμμετεῖχε χωρὶς θύματα στὴν ἐθνικὴ δόξα τῶν Ἑλλήνων. Κατὰ τὸν Φαλμεράϋερ (Fallmerayer) “οἱ Τραπεζούντιοι, σοφότεροι ἀπὸ τὰ ἀδερφᾶ κράτη στὶς ἀκτὲς τῆς Ἰωνίας, ἤξεραν νὰ ἐπιλέγουν μᾶλλον τὰ προτερήματα μιᾶς ὀνομαστικῆς ἐξάρτησης ἀπὸ ἕναν μακρινὸ μονάρχη, παρὰ ἐκεῖνα μιᾶς πολυτάραχης αὐτονομίας, καὶ ἦσαν εὐτυχισμένοι καὶ πλούσιοι, ἐνῷ ἡ Φώκαια καὶ ἡ Μίλητος δὲν ἄργησαν νὰ μεταβληθοῦν σὲ ἐρείπια” . Στὴν ἑλληνιστική περίοδο οἱ ἑλληνικὲς πόλεις ἔφτασαν στὸ ἀποκορύφωμα τῆς οἰκονομικῆς τους δύναμης.
Ἡ ἐπίδραση τοῦ ἑλληνικοῦ στοιχείου στοὺς γηγενεῖς λαοὺς συνέχιζε νὰ εἶναι ἰσχυρή, γεγονός ποὺ συνέβαλε πολλαπλᾶ στὴν κοινωνικὴ καὶ πολιτισμικὴ τους ἐξέλιξη.
Ὁ Πόντος στὰ χρόνια τῆς βασιλείας τῶν Μιθριδατῶν, ἰδιαίτερα δὲ τοῦ Μιθριδάτη τοῦ ΣΤ΄ τοῦ Εὐπάτορα, ἀπέκτησε πολὺ μεγάλη φήμη. Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα καθιερώθηκε στὸ βασίλειο ὡς ἐπίσημη γλῶσσα ἐπικοινωνίας τῶν πολυάριθμων, ἄρα καὶ πολύγλωσσων, ἐθνοτήτων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Τὸ δωδεκάθεο τοῦ Ὀλύμπου εἰρηνικὰ ἀφομοίωσε τὶς περισσότερες περσικὲς καὶ ντόπιες ἐθνότητες. Ἡ ἑλληνικὴ θρησκεία καὶ λατρεία κυριάρχησαν παντοῦ. Σ’ ὅλο τὸν Πόντο χτίστηκαν διάφοροι ναοὶ πρὸς τιμὴ τῶν ἑλληνικῶν θεοτήτων. Στὰ Κόμανα τοῦ Πόντου, μαζὶ μὲ τὴν ντόπια θεὰ Ἀναΐτιδα, λατρεύονταν καὶ οἱ Ἀπόλλωνας, Ἀθηνᾶ, Διόνυσος καὶ Nίκη. Στὴν Κερασούντα, ὁ Δίας, ὁ Διόνυσος, ὁ Ἀσκληπιός, ὁ Ποσειδώνας, ὁ Πάνας καὶ ὁ Ἡρακλῆς. Στὴν Τραπεζούντα, ὁ Ἑρμῆς, ὁ Διόνυσος, ὁ Πάνας καὶ ὁ Ἡρακλῆς. Ὁ περσικὸς θεὸς Μίθρας, χωρὶς νὰ ἐκλείψῃ ποτέ, χρόνο μὲ τὸν χρόνο ἑλληνοποιήθηκε καὶ ἀντικαταστάθηκε ἀπὸ τὸν Ἥλιο, τὸν Ἀπόλλωνα καὶ τὸν Ἑρμῆ. Τὸ πάντρεμα τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος μὲ τὴν ἀνατολίτικη σοφία μόνο θετικὴ προσφορᾶ εἶχε στὸ μιθριδατικὸ βασίλειο ἀλλὰ καὶ στὸν παγκόσμιο πολιτισμό.
Ἡ παιδεία ποὺ δέχτηκε ὁ Μιθριδάτης ἀπὸ τὴν Ἑλληνίδα μητέρα του, τὴν γυναῖκα του, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες ἀξιωματικούς, ἱστορικούς, ποιητές, πολιτικοὺς καὶ φιλοσόφους τῆς Αὐλῆς του, τὸν ἔκαναν γνωστὸ σ’ ὅλο τὸν πολιτισμένο κόσμο τῆς ἐποχῆς ἐκείνης.
Ὁλόκληρο τὸ κείμενο μπορεῖτε νὰ διαβάσετε στο : www.e-istoria.com
***
Ἐπιμέλεια κειμένου καὶ εἰκόνας: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο