.
,
Μακεδονικὴ Δυναστεία β΄μέρος (959-1081)
,
……….Ὁ Κωνσταντῖνος Ζ΄ Πορφυρογέννητος ἀπεβίωσε τὸ 959, ἀφήνοντας διάδοχο τὸν γιὸ του Ῥωμανὸ Β΄, ὁ οποῖος βασίλευσε ἐπὶ τέσσερα ἔτη. Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς βασιλείας τοῦ Ῥωμανοῦ Β΄, ἀπελευθερώθηκε ἡ Κρήτη ἀπὸ τὸν στρατηγὸ Νικηφόρο Φωκᾶ, ὁ ὁποῖος κατενίκησε ἐπανειλημμένως τοὺς Ἄραβες. Ὅταν δὲ τὸ 963 ὁ Ῥωμανὸς Β΄ ἀπεβίωσε ἀφήνοντας ὡς διαδόχους τοῦ θρόνου τοὺς ἀνήλικους γιοὺς του Βασίλειο καὶ Κωνσταντῖνο, ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς, ἔχοντας ἐπιστρέψει θριαμβευτὴς ἀπὸ τὶς ἐκστρατεῖες του, στέφθηκε ἀντὶ τῶν ἀνηλίκων Αὐτοκράτωρ, καὶ νυμφεύθηκε τὴν χήρα καὶ βασιλομήτορα Θεοφανῶ.
……….Κατὰ τὴν βασιλεία του ὁ ἀσκητικὸς Αὐτοκράτορας Νικηφόρος Β΄ Φωκᾶς πολέμησε στὴν Ἀσία ἐναντίον τῶν Ἀράβων, ἀνέκτησε δὲ πολλὲς ἀπὸ τὶς ἀπολεσθεῖσες πόλεις καὶ φρούρια, μεταξὺ τῶν ὁποίων τὴν Ταρσό (προπύργιο τῶν μουσουλμάνων ἐναντίον τοῦ Χριστιανισμοῦ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τὴν Λαοδίκεια, τὴν Ἱεράπολη, τὸ Χαλέπι, τὴν Ἀντιόχεια κ.ἄ. Ἀκόμη ἀπελευθερώθηκε ἀπὸ τὸν Στόλο τῆς Ῥωμανίας ἡ Κύπρος (965), ἐνῶ ὁ ἄξιος Αὐτοκράτοράς μας σχεδίαζε πόλεμο ἐναντίον τῶν βούργαρων. Δυστυχῶς, ὁ Νικηφόρος Β΄ Φωκᾶς κατόπιν συνομωσίας στὴν ὁποία συμμετεῖχαν ἐκτὸς ἀπὸ τὴν σύζυγό του Θεοφανῶ, κρατικοὶ αξιωματοῦχοι καθὼς καὶ ὁ ἐραστὴς της, στρατηγὸς Ἰωάννης Τσιμισκῆς, ἔπεσε θῦμα στυγερὴς δολοφονίας.
……….Στὸν Αὐτοκρατορικὸ θρόνο ἀνέβηκε ὁ Ἰωάννης Τσιμισκῆς, ἐπίσης ἱκανὸς στρατιωτικός, ἐνῶ ἡ Θεοφανῶ κλείστηκε σὲ μοναστήρι. Τὴν ἄνοδό του στὸν θρόνο ὁ Τσιμισκῆς ἐγκαινίασε μὲ συμμαχία πρὸς τὸν Γερμανὸ αὐτοκράτορα Ὄθωνα Β΄, στὸν ὁποῖο ἔδωσε ὡς σύζυγο τὴν θυγατέρα τοῦ Αὐτοκράτορα Ῥωμανοῦ Β΄, Θεοφανῶ. Μετὰ ἀπὸ τὴν γερμανικὴ συμμαχία, ἐπιχείρησε νὰ διαπραγματευθῇ συμμαχία μὲ τὸν ἡγεμόνα τῶν (Ρῶς) Ρώσων Σβιατοσλαῦο (ἤ Σφενδοσλαῦο), ἀλλὰ ὅταν οἱ διαπραγματεύσεις ἀπέτυχαν, δὲν δίστασε νὰ κηρύξῃ πόλεμο ἐναντίον τῶν Ρώσων τοὺς ὁποίους νίκησε κατὰ κράτος ἐπιβάλλοντας διὰ τῶν ὅπλων ὅ,τι εἶχε ζητήσει μὲ τὶς εἰρηνικὲς διαπραγματεύσεις του. Συγχρόνως ἡ βουργαρία τέθηκε ὑπὸ Βυζαντινὸ ἔλεγχο. Ἀφοῦ διασφάλισε τὴν θέση του στὴν Εὐρώπη, ὁ Αὐτοκράτορας Ἰωάννης Τσιμισκῆς στράφηκε στὴν Ἀσία , ὅπου μετὰ ἀπὸ σύντομους ἀγῶνες, ἀνέκτησε τὴν βόρειο Συρία καὶ μέρος τοῦ νοτίου τμήματός της. Ἀλλὰ ἐνῶ σχεδίαζε ἐπιχείρηση γιὰ τὴν ἐπανάκτηση τῆς Παλαιστίνης καὶ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἱερουσαλήμ, ἀπεβίωσε τὸ ἔτος 976.
……….Στὸν Αὐτοκρατορικὸ θρόνο τῆς Ῥωμανίας κλήθηκε ὁ εἰκοσαετὴς γιὸς τοῦ Ῥωμανοῦ Β΄, Βασίλειος Β΄ (ὁ ἐπονομασθείς ἀργότερα Βουλγαροκτόνος), ὁ ὁποῖος εἶχε λάβει ἄριστη πολιτικὴ καὶ ἰδίως στρατιωτικὴ παιδεία. Ὁ Αὐτοκράτωρ Βασίλειος Β΄, κατόπιν ἀγώνων σαράντα καὶ πλέον ἐτῶν, κατέλυσε τὸ 1019 τὸ κράτος τῶν βούργαρων, τὸ ὁποῖο μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Τσιμισκῆ καὶ μὲ τσάρο τὸν Σαμουὴλ εἶχε ἀνασυσταθεῖ. Χρειάστηκε νὰ περάσουν 65 χρόνια γιὰ νὰ ἀνασυσταθῇ ἐκ νέου τὸ καταλυθὲν ὑπὸ τοῦ Βασιλείου Β΄ βουργαρικὸ κράτος.
……….Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἄξιου Αὐτοκράτορα Βασιλείου Β΄Βουλγαροκτόνου τὸ 1026, στὸν θρόνο τὸν διαδέχθηκε ὁ τυπικὰ ἔως τότε συμβασιλέας καὶ ἀδελφὸς του, Κωνσταντῖνος Η΄ γιὰ σύντομο χρονικὸ διάστημα ἔως τὸ 1028. Αὐτὸν διαδέχθηκαν οἱ, Ῥωμανὸς Γ΄ Ἀργυρὸς (1025-1034), Μιχαὴλ Δ΄ Παφλαγὼν (1034-1041), Μιχαὴλ Ε΄ Καλαφάτης (1041-1042), καὶ Κωνσταντῖνος Θ΄Μονομάχος (1042-1055).
……….Ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς βασιλεῖς ξεκίνησε ἡ παρακμὴ τῆς Μακεδονικῆς Δυναστείας ἡ ὁποία βεβαίως συμπαρέσυρε καὶ τὴν Αὐτοκρατορία. Ὁ Κωνσταντῖνος Η΄ εἶχε ὡς βασικὴ ἀπασχόληση τὶς ἱπποδρομίες, τοὺς μίμους – γελωτοποιούς, καὶ τοὺς κύβους (ζάρια), ἐνῶ οἱ Πετσενέγοι εἰσέβαλαν στὶς ἐπαρχίες τοῦ Αἵμου, καὶ οἱ Ἄραβες βλέποντας τὴν εὐκαιρία, ἐπιτέθηκαν κατὰ τῆς Ἀντιόχειας.
……….Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Κωνσταντίνου Η΄, στὸν θρόνο τὸν διαδέχθηκαν οἱ δύο πορφυρογέννητες θυγατέρες του, Ζωὴ καὶ Θεοδώρα ἀπὸ τὶς ὁποῖες τὴν πρώτη πρόλαβε καὶ πάντρεψε μὲ τὸν πατρίκιο Ῥωμανὸ Ἀργυρὸ ποὺ βασίλευσε ἐπὶ πέντε ἔτη. Μετὰ τὸν Ῥωμανὸ Ἀργυρὸ ἡ Ζωὴ ἔκανε δύο ἀκόμα γάμους, ἀνεβάζοντας στὸν θρόνο τῆς Αὐτοκρατορίας κατὰ σειρὰ τὸν Μιχαὴλ Ε΄ καὶ τὸν Κωνσταντῖνο Θ΄.
……….Οἱ αὐτοκρατορικοὶ ὅμως σύζυγοι δὲν μπόρεσαν νὰ ἀνακόψουν τὴν παρακμιακὴ πορεία τοῦ κράτους, στὶς μέρες τους δέ, ἔπληξαν τὴν Αὐτοκρατορία δεινὲς συμφορές. Στὸ ἐσωτερικὸ ὁ λαὸς καταδυναστευόταν ἀπὸ διεφθαρμένους ἀνώτερους ὑπαλλήλους ἐνῶ στὸ ἐξωτερικὸ ἡ θέση τῆς χώρας ἐπιδεινωνόταν. Ἡ Σικελία εἶχε κατακτηθεῖ πάλι ἀπὸ τοὺς Ἄραβες ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Μεσσήνη, οἱ βούργαροι εἶχαν στασιάσει καὶ ἀπειλοῦσαν τὴν Θεσσαλονίκη, ἐνῶ οἱ Ρῶσοι ἐπιχείρησαν γιὰ τρίτη φορὰ ἐπιδρομὴ κατὰ τῆς Βασιλεύουσας. Στὴν Ἰταλία οἱ ἐπαρχίες τῆς Ῥωμανίας εἶχαν στὸ μεγαλύτερο μέρος τους κατακτηθεῖ ἀπὸ τοὺς Νορμανδοὺς (ἤ Νορμαννούς), ἐνῶ τὸ μεταξὺ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν σχίσμα εἶχε καταστεῖ πλήρες καὶ ὁριστικὸ (1054) ἐπὶ πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Μιχαὴλ Κηρουλάριου καὶ πάπα Ρώμης Λέοντος Θ΄.
……….Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ τελευταίου αὐτοκρατορικοῦ συζύγου τῆς Ζωῆς Κωνσταντίνου Θ’ Μονομάχου (1054), στὸν θρόνο ἀνῆλθαν διαδοχικὰ καὶ γιὰ μικρὰ χρονικὰ διαστήματα, ἡ ἀδελφὴ της, Θεοδώρα (1055-1056), ὁ Μιχαὴλ ΣΤ΄ ὁ Στρατιωτικὸς (1056-1057), καὶ ὁ Ἰσαάκιος Α΄Κομνηνὸς (1057-1059), ὁ ὁποῖος ὅμως παραιτήθηκε ὑπὲρ τοῦ Κωνσταντίνου Ι΄ Δούκα, Αὐτοκράτορα μετρίων δυνατοτήτων (1059-1067).
……….Νέοι ἐπιδρομεῖς ἀπείλησαν τὴν Αὐτοκρατορία, οἱ Μαγυάροι, οἱ Κουμᾶνοι καὶ οἱ τοῦρκοι νομάδες, εἰσβάλοντας στὶς βυζαντινὲς ἐπαρχίες. Οἱ Μαγυάροι κατέλαβαν τὸ Βελιγράδι, ἐνῶ Κουμᾶνοι καὶ τοῦρκοι ἀνερχόμενοι σὲ 60.000, ἔφτασαν μέχρι τὴν Θεσσαλονίκη, ὅπου ὁρισμένοι ἀπὸ αὐτοὺς ἐξοντώθηκαν ἀπὸ ἀρρώστιες, ἐνῶ ἄλλοι ἀπὸ τοὺς χωρικοὺς τῆς ὑπαίθρου καὶ βούργαρους. Στὴν Μικρᾶ Ἀσία ἔκαναν τὴν ἐμφάνισή τους οἱ Σελτζοῦκοι τοῦρκοι, οἱ ὁποῖοι μὲ τὸν ἀρχηγὸ τους Ἄλπ- Ἀρσλὰν ἐπέδραμαν σὲ ὅλη σχεδὸν τὴν ἐντεῦθεν Μικρᾶ Ἀσία.
……….Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Κωνσταντίνου Ι΄Δούκα, ὁ ὁποῖος ἐλάχιστα ἀσχολήθηκε μὲ τὴν στρατιωτικὴ διοργάνωση τῆς Αὐτοκρατορίας, στὸν θρόνο τὸν διαδέχθηκε ἡ σύζυγός του, λογία, Εὐδοκία Μακρεμβολίτισσα, τὴν ὁποία ὁ Στρατὸς ἀνάγκασε νὰ παντρευτῇ τὸν ἐπιφανὴ στρατηγὸ Ῥωμανὸ Δ΄Διογένη, ἀνακηρύσσοντάς τον ταυτόχρονα Αὐτοκράτορα (1067-1071).
……….Ὁ ἄξιος ἀλλὰ καὶ τραγικὸς Αὐτοκράτορας Ῥωμανὸς Δ΄ Διογένης, βρίσκοντας πολλὰ ἐμπόδια ἀπὸ τὴν αὐλὴ καὶ τοὺς διεφθαρμένους ἀξιωματούχους της, ἡττήθηκε στὴν μάχη τοῦ Ματζικὲρτ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἀπὸ τοὺς Σελτζούκους τούρκους καὶ αἰχμαλωτίσθηκε τραυματισμένος.
……….Ἡ ἀναγγελία τῆς αἰχμαλωσίας του προκάλεσε κατάπληξη στὴν Κωνσταντινούπολη… ὅπου νέος Αὐτοκράτορας ἀνακηρύχθηκε ὁ γιὸς τῆς ἄνασσας Εὐδοκίας καὶ τοῦ Κωνσταντίνου Ι΄Δούκα, Μιχαὴλ Ζ΄ Δούκας Παραπινάκης (1071-1078), λόγιος μέν, ἀλλὰ ἄσχετος περὶ τὰ στρατιωτικά. Ὁ στρατὸς ἀπεχθανόμενος τὸν νέο βασιλέα γιὰ τὴν στρατιωτικὴ του ἀδράνεια στὶς κρίσιμες ἐκεῖνες περιστάσεις, ἀνακήρυξε στὴν Μικρᾶ Ἀσία νέο Αὐτοκράτορα τὸν Νικηφόρο Γ΄ Βοτανιάτη (1078-1081), ὁ ὁποῖος ἀνάγκασε τὸν Μιχαὴλ Ζ΄Δούκα σὲ παραίτηση. Ἀλλὰ οὔτε καὶ ὁ νέος Αὐτοκράτορας ἀνταποκρίθηκε στὶς κρίσιμες ἐκεῖνες περιστάσεις κατὰ τὶς ὁποῖες οἱ ὁρδὲς τῶν Σελτζούκων τούρκων ἀπλώνονταν ἀκάθεκτες στὴν Μικρᾶ Ἀσία.
……….Τέλος, τὸ 1081, τὸν θρόνο κατέλαβε κατόπιν ἐπαναστάσεως ὁ νεαρὸς στρατηγὸς Ἀλέξιος Κομνηνός (1081-1118), ἀνεψιὸς τοῦ Αὐτοκράτορα Ἰσαακίου καὶ συγγενὴς τοῦ Οἴκου τῶν Δουκῶν, ἐγκαινιάζοντας τὴν Δυναστεία τῶν Κομνηνῶν.